David Černý to bez wątpienia najbardziej kontrowersyjny czeski artysta, którego prace można spotkać w wielu miejscach Pragi. Jego rzeźby wyróżniają się prowokacyjnym charakterem i często stanowią komentarz do aktualnych wydarzeń społeczno-politycznych. Jedną z najbardziej rozpoznawalnych jest 'Man Hanging Out' - wiszący Zygmunt Freud, który od 1996 roku przyciąga wzrok przechodniów na ulicy Husovej w praskiej dzielnicy Staré Město. Ta nietypowa instalacja przedstawia postać ojca psychoanalizy trzymającego się jedną ręką metalowego pręta, zwisającą wysoko nad ulicą. Rzeźba symbolizuje intelektualizm minionego wieku i skłania do refleksji nad kondycją współczesnego człowieka. Co ciekawe, instalacja była tak popularna, że odbyła małe tournée po świecie, będąc wystawianą m.in. w Londynie i Stanach Zjednoczonych.

Niedaleko Muzeum Kafki, przy ulicy Cihelná, znajduje się kolejne kontrowersyjne dzieło Černego - 'Olewający Politycy' (znani również jako 'Sikający'). Ta rzeźba z 2014 roku przedstawia dwóch mężczyzn sikających do basenu w kształcie Czech. Figury są ruchome i wykonują swoje 'czynności' z niezwykłą precyzją, a co więcej - można nimi sterować za pomocą SMS-a! Dzieło to interpretowane jest jako symbol stosunku polityków do kraju i nawiązuje do typowo czeskiego dialogu, w którym jedna osoba stara się przechytrzyć drugą. Rzeźba ma imponujące 11 metrów wysokości i waży około 39 ton, co czyni ją jedną z największych instalacji artysty.

Na Starym Mieście, przy placu Staroměstské náměstí, stoi monumentalny 'Pomnik Jana Husa', upamiętniający czeskiego reformatora religijnego i bohatera narodowego. Pomnik został odsłonięty w 1915 roku, w 500. rocznicę spalenia Husa na stosie. W przeciwieństwie do prowokacyjnych dzieł Černego, ta monumentalna rzeźba autorstwa Ladislava Šalouna reprezentuje bardziej tradycyjne podejście do sztuki pomnikowej. Przedstawia Husa w otoczeniu postaci symbolizujących naród czeski - zarówno prześladowanych husytów, jak i protestanckich wygnańców. Pomnik jest nie tylko ważnym punktem orientacyjnym, ale również miejscem spotkań mieszkańców i turystów. Jego surowa forma i dramatyczny wyraz doskonale oddają tragiczną historię czeskiego reformatora i stanowią kontrast dla żartobliwych rzeźb Černego.

W dzielnicy Malá Strana znajduje się 'Pomnik Ofiar Komunizmu', który choć nie jest dziełem humorystycznym, z pewnością zasługuje na uwagę ze względu na swoją wyjątkową formę. Składa się z siedmiu postaci męskich schodzących po schodach, które stopniowo 'rozpadają się', symbolizując degradację człowieka pod wpływem systemu totalitarnego. Pomnik został odsłonięty w 2002 roku i jest dziełem czeskiego rzeźbiarza Olbrama Zoubka oraz architektów Jana Keřela i Zdeňka Hölzela. Ta przejmująca instalacja stanowi ważny element krajobrazu kulturowego Pragi i przypomina o mrocznych czasach komunizmu, które odcisnęły piętno na historii Czech.

Praga, jako miasto, w którym urodził się i tworzył Franz Kafka, oddaje hołd temu wybitnemu pisarzowi poprzez kilka niezwykłych pomników. Jednym z najbardziej fascynujących jest 'Obrotowa głowa Franza Kafki', kolejne dzieło Davida Černego, które znajduje się w dzielnicy Nové Město. Ta 11-metrowa kinetyczna rzeźba składa się z 42 ruchomych warstw ze stali nierdzewnej, które obracają się niezależnie od siebie, tworząc hipnotyzujący efekt. Głowa Kafki co jakiś czas formuje się w pełny kształt, by po chwili rozpaść się na fragmenty i utworzyć zupełnie nowy układ. Symbolika tej instalacji doskonale oddaje złożoną osobowość pisarza oraz jego metamorficzne opowieści. Rzeźba została odsłonięta w 2014 roku i od tego czasu przyciąga tłumy turystów, którzy z zaciekawieniem obserwują jej nieustanną transformację.

Nieco bardziej tradycyjny, choć równie intrygujący, jest 'Pomnik Franza Kafki' znajdujący się przy ulicy Dušní na Starym Mieście. Dzieło autorstwa Jaroslava Róny przedstawia pustą marynarkę, na której siedzi postać Kafki. Inspiracją dla rzeźby była krótka opowieść Kafki 'Opis walki', a sama forma nawiązuje do jego skomplikowanej relacji z ojcem. Pomnik został odsłonięty w 2003 roku i szybko stał się jednym z ulubionych miejsc fotograficznych turystów odwiedzających Pragę. W przeciwieństwie do dynamicznej 'Obrotowej głowy', ten pomnik emanuje spokojem i melancholią, oddając inny aspekt osobowości pisarza.

Na Wzgórzu Vitkov znajduje się 'National Memorial on Vítkov Hill' - monumentalny kompleks pamięci narodowej z charakterystycznym posągiem Jana Žižki na koniu, który jest jednym z największych konnych pomników na świecie. Pomnik został odsłonięty w 1950 roku i przedstawia husyckiego wodza, bohatera narodowego Czech. Rzeźba waży imponujące 16,5 tony i jest wykonana z brązu. Sam kompleks memoriału zawiera również Mauzoleum Bohaterów Narodowych oraz wystawy poświęcone czeskiej historii XX wieku. Z tarasu widokowego rozpościera się spektakularny widok na Pragę, co czyni to miejsce atrakcyjnym nie tylko ze względów historycznych, ale również krajobrazowych.

W kontraście do monumentalnych pomników w Pradze, w Brnie znajduje się nietypowa rzeźba poświęcona Wolfgangowi Amadeuszowi Mozartowi. Ten niewielki pomnik, zlokalizowany na Zelným trhu (Targu Warzywnym), upamiętnia wizytę młodego Mozarta w Brnie w 1767 roku. Rzeźba przedstawia małego chłopca w stroju z epoki i jest szczególnie lubiana przez dzieci, które chętnie pozują do zdjęć obok młodego geniusza muzycznego. W przeciwieństwie do wielu innych pomników Mozarta na świecie, ten w Brnie podkreśla jego dziecięcy wiek podczas wizyty w mieście, co dodaje mu uroku i oryginalności. Pomnik jest stosunkowo nowy, został odsłonięty w 2008 roku i szybko stał się jednym z symboli Brna, przyciągając zarówno miłośników muzyki klasycznej, jak i rodziny z dziećmi.

Pomnik Świętego Wacława na Placu Wacława (Václavské náměstí) to jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Pragi i Czech. Ta monumentalna rzeźba autorstwa Josefa Václava Myslbeka przedstawia patrona Czech na koniu, otoczonego przez cztery inne postacie świętych. Pomnik został odsłonięty w 1912 roku i od tego czasu stał się nie tylko ważnym punktem orientacyjnym, ale również miejscem spotkań i manifestacji. Co ciekawe, David Černý stworzył parodię tego pomnika zatytułowaną 'Święty Wacław na Martwym Koniu', która znajduje się w pasażu Lucerna. W tej przewrotnej wersji święty siedzi na brzuchu odwróconego do góry nogami martwego konia. Rzeźba powstała w 1999 roku i według artysty odzwierciedla ówczesny stan czeskiej państwowości.

Opuszczając tętniącą życiem Pragę, warto skierować się około 50 kilometrów na północ od stolicy, gdzie w malowniczej okolicy miejscowości Želízy znajdują się 'Rzeźby naskalne i jaskinie Harfistka'. Ten fascynujący kompleks skalnych rzeźb, znany również jako 'Čertovy hlavy' (Diabelskie Głowy), został stworzony w XIX wieku przez czeskiego rzeźbiarza Václava Levý'ego. Dwie monumentalne twarze wykute w piaskowcu mają wysokość około 9 metrów i sprawiają niesamowite wrażenie, wyłaniając się niespodziewanie z leśnego krajobrazu. Oprócz 'Diabelskich Głów' w okolicy znajduje się również rzeźba 'Harfistki' oraz system sztucznych jaskiń z reliefami, które Levý wykuł w miękkim piaskowcu. Miejsce to jest znacznie mniej zatłoczone niż praskie atrakcje, co pozwala na spokojne odkrywanie tych niezwykłych dzieł sztuki w otoczeniu pięknej przyrody. To idealna propozycja na jednodniową wycieczkę dla rodzin z dziećmi, które z pewnością będą zachwycone możliwością eksploracji tajemniczych jaskiń i odkrywania ukrytych rzeźb.

Wracając do twórczości Davida Černego, warto wspomnieć o jego innych kontrowersyjnych dziełach rozsianych po Pradze. Jednym z nich są 'Olbrzymie Niemowlęta z Brązu', które można zobaczyć w parku Kampa. Te nagie figury niemowląt z charakterystycznymi kodami kreskowymi zamiast twarzy początkowo zdobiły Wieżę Telewizyjną Žižkov, ale obecnie część z nich została przeniesiona do parku. Rzeźby te, mimo swojej pozornie niewinnej formy, wywołują mieszane uczucia u oglądających - od rozbawienia po niepokój. Ich surrealistyczny charakter doskonale wpisuje się w twórczość Černego, który lubi zaskakiwać i prowokować.

Porównując wszystkie opisane atrakcje, można zauważyć wyraźne różnice w ich charakterze i odbiorze przez turystów. Dzieła Davida Černego, takie jak 'Wiszący Freud', 'Olewający Politycy' czy 'Obrotowa głowa Kafki', przyciągają przede wszystkim miłośników sztuki współczesnej i osoby poszukujące nietypowych doświadczeń. Są one stosunkowo nowe (powstałe po 1990 roku) i często mają charakter prowokacyjny lub humorystyczny. Z kolei tradycyjne pomniki, jak 'Pomnik Jana Husa' czy 'Pomnik Świętego Wacława', przyciągają turystów zainteresowanych historią i kulturą Czech. Są one bardziej monumentalne i poważne w swoim wyrazie.

Jeśli chodzi o dostępność, większość opisanych atrakcji znajduje się w centrum Pragi, co czyni je łatwo dostępnymi dla turystów. Wyjątkiem są 'Rzeźby naskalne i jaskinie Harfistka', które wymagają wyjazdu poza miasto, oraz pomnik Mozarta w Brnie. Pod względem kosztów, większość rzeźb i pomników można oglądać bezpłatnie, co czyni je atrakcyjnymi dla rodzin z dziećmi. Jedynie 'National Memorial on Vítkov Hill' wymaga zakupu biletu wstępu, którego cena jest jednak przystępna.

Dla rodzin z dziećmi najbardziej atrakcyjne mogą być 'Olewający Politycy' ze względu na element interaktywny (możliwość sterowania figurami), 'Obrotowa głowa Kafki' z uwagi na hipnotyzujący ruch, oraz 'Rzeźby naskalne i jaskinie Harfistka', które oferują możliwość eksploracji i kontakt z naturą. Z kolei dla osób zainteresowanych historią i kulturą Czech warto polecić 'Pomnik Jana Husa', 'Pomnik Ofiar Komunizmu' oraz 'National Memorial on Vítkov Hill'.

Niezależnie od preferencji, czeskie pomniki i rzeźby oferują niezwykłe doświadczenia, które na długo pozostają w pamięci. Łączą one w sobie elementy historii, kultury, humoru i prowokacji, tworząc unikalny krajobraz artystyczny, który warto odkryć podczas wizyty w Czechach. Szczególnie Praga, z jej bogactwem nietypowych instalacji, jawi się jako prawdziwa galeria sztuki pod gołym niebem, gdzie za każdym rogiem może czekać kolejne zaskakujące dzieło.