Podróż szlakiem czeskich zamków warto rozpocząć od monumentalnego Karlštejnu, jednego z najbardziej rozpoznawalnych symboli czeskiej historii. Ta gotycka twierdza, wzniesiona na wapiennym wzgórzu w połowie XIV wieku z inicjatywy cesarza Karola IV, pierwotnie miała służyć jako skarbiec na insygnia koronacyjne i relikwie Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Jej strategiczne położenie, zaledwie 30 kilometrów od Pragi, pozwalało na szybki dostęp do stolicy, jednocześnie zapewniając bezpieczeństwo najcenniejszym skarbom królestwa.

Karlštejn zachwyca swoją majestatyczną sylwetką, która dominuje nad okolicą. Zamek został zbudowany na trzech poziomach, symbolizujących hierarchię boską - najniżej znajdowały się pomieszczenia dla służby i straży, wyżej komnaty cesarskie, a na samym szczycie Wielka Wieża z Kaplicą Świętego Krzyża, gdzie przechowywano najcenniejsze relikwie. Kaplica ta stanowi prawdziwy klejnot średniowiecznej sztuki - jej ściany zdobią 129 obrazów namalowanych przez mistrza Teodoryka, przedstawiających świętych i proroków. To największy zachowany średniowieczny cykl obrazów tablicowych na świecie.

Z Karlštejnem wiąże się fascynująca legenda o Katarzynie, pięknej córce królewskiego alchemika, która zakochała się w młodym rycerzu Ottokarze. Ich miłość była zakazana, gdyż Katarzyna została obiecana innemu. Według podania, zakochani spotykali się potajemnie w podziemiach zamku, gdzie odkryli tajemne przejście prowadzące do skarbu. Gdy ich sekret wyszedł na jaw, Ottokar został uwięziony w lochach, a Katarzyna zamknięta w wieży. Mówi się, że w bezksiężycowe noce można usłyszeć jej płacz rozbrzmiewający wśród murów zamku.

Zaledwie 40 kilometrów od Karlštejnu znajduje się kolejna perła czeskiej architektury obronnej - zamek Křivoklát. Ta majestatyczna budowla, wzniesiona w XIII wieku, była jedną z najważniejszych siedzib królewskich dynastii Przemyślidów i Luksemburgów. W przeciwieństwie do Karlštejnu, który pełnił funkcję skarbca, Křivoklát służył jako rezydencja myśliwska i więzienie dla szlachetnie urodzonych. Otoczony gęstymi lasami, zamek stanowił idealne miejsce dla królewskich polowań, które były nie tylko rozrywką, ale także ważnym elementem życia dworskiego i dyplomacji.

Křivoklát zachwyca swoją architekturą, łączącą elementy gotyckie z renesansowymi. Szczególnie imponująca jest Wielka Wieża o wysokości 42 metrów, z której roztacza się zapierający dech w piersiach widok na dolinę rzeki Berounki i okoliczne lasy. Wewnątrz zamku znajduje się bogata kolekcja mebli, obrazów i broni, a także jedna z najstarszych bibliotek w Czechach, licząca ponad 52 tysiące woluminów.

W murach Křivoklátu więziono wielu znamienitych jeńców, w tym alchemika Edwarda Kelleya, który pracował na dworze cesarza Rudolfa II. Według legendy, Kelley podczas pobytu w więzieniu odkrył sekret transmutacji metali w złoto, ale zabrał tajemnicę do grobu. Mówi się, że jego duch wciąż nawiedza lochy zamku, a w niektóre noce można dostrzec dziwne światła w oknach wieży, gdzie był więziony.

Opuszczając królewskie twierdze, warto skierować się na północ, gdzie wśród malowniczych piaskowcowych formacji skalnych ukryty jest zamek Kokořín. Ta tajemnicza budowla, wzniesiona na początku XIV wieku przez Hynka Berka z Dubé, przez wieki pozostawała zapomniana i opuszczona, co tylko dodaje jej romantycznego uroku. Położony w sercu rezerwatu przyrody Kokořínsko, zamek jest doskonałym przykładem czeskiej architektury gotyckiej, harmonijnie wkomponowanej w otaczający krajobraz.

Historia Kokořínu jest równie fascynująca co jego architektura. Po wojnach husyckich w XV wieku zamek został uznany za 'przeklęty' i zabroniono jego odbudowy. Przez ponad 400 lat stał opuszczony, popadając w ruinę, co sprawiło, że stał się inspiracją dla wielu czeskich romantyków i artystów. Dopiero na początku XX wieku został zakupiony i pieczołowicie odrestaurowany przez rodzinę Špačków, która przywróciła mu dawną świetność, zachowując jednocześnie jego średniowieczny charakter.

Kokořín zachwyca swoim położeniem - zbudowany na wysokiej piaskowcowej skale, otoczony gęstym lasem, wydaje się wyrastać wprost z ziemi. Jego cylindryczna wieża góruje nad okolicą, oferując spektakularne widoki na dolinę Kokořínu i charakterystyczne piaskowcowe formacje skalne, które przez wieki były kształtowane przez wiatr i wodę. Te niezwykłe krajobrazy przyciągały nie tylko turystów, ale także filmowców - zamek i jego okolice posłużyły jako plener do wielu czeskich filmów historycznych i baśniowych.

Z zamkiem wiąże się legenda o Białej Damie z Kokořínu, duchu młodej dziewczyny, która zakochała się w rycerzu broniącym zamku przed najeźdźcami. Gdy jej ukochany zginął w walce, z rozpaczy rzuciła się z wieży. Według miejscowych podań, jej duch pojawia się w pełnię księżyca, spacerując po murach zamku i wypatrując powrotu ukochanego. Niektórzy twierdzą, że spotkanie z Białą Damą przynosi szczęście w miłości, inni przestrzegają, że jej widok zwiastuje nieszczęście.

Okolice zamku Kokořín to prawdziwy raj dla miłośników przyrody i aktywnego wypoczynku. Rezerwat Kokořínsko słynie z unikalnych formacji skalnych, tajemniczych wąwozów i jaskiń, które można eksplorować podczas pieszych wędrówek. Szczególnie warte uwagi są 'skalní města' (kamienne miasta) - labirynty utworzone przez erozję piaskowca, tworzące fantastyczne kształty przypominające zamki, wieże czy zwierzęta. Wśród nich znajduje się słynny 'Pokličky' (Pokrywki) - formacje skalne przypominające grzyby, gdzie cienkie trzony podtrzymują masywne 'kapelusze'.

W pobliżu zamku znajdują się również malownicze wioski z tradycyjną architekturą ludową regionu, charakteryzującą się drewnianymi domami z bogato zdobionymi fasadami. Warto odwiedzić wieś Kokořín, która dała nazwę zamkowi, a także pobliskie Mšeno z zachowanym średniowiecznym układem urbanistycznym. Region słynie również z produkcji lokalnych win i piwa, które można degustować w licznych gospodach i winiarniach rozsianych po okolicy.

Ostatnim przystankiem na naszej trasie jest imponujący zamek Český Šternberk, wznoszący się dumnie na wysokim skalnym cyplu nad rzeką Sázavą. Ta gotycka perła, zbudowana w 1241 roku przez Zdeslava ze Sternbergu, jest jednym z najlepiej zachowanych średniowiecznych zamków w Czechach i - co niezwykłe - od ponad 800 lat pozostaje w rękach tej samej rodziny, z krótką przerwą w okresie komunizmu. To czyni go wyjątkowym świadectwem ciągłości czeskiej historii i tradycji arystokratycznych.

Zamek Český Šternberk zachwyca swoją monumentalną architekturą, łączącą elementy gotyku, renesansu i baroku. Jego charakterystyczną cechą jest gwiaździsta ośmioramienna gwiazda w herbie rodu Sternbergów (nazwa rodu dosłownie oznacza 'gwiaździstą górę'), która pojawia się w wielu miejscach zamku. Budowla przetrwała liczne oblężenia, w tym najazdy husytów w XV wieku i wojnę trzydziestoletnią w XVII wieku, za każdym razem będąc odbudowywaną i rozbudowywaną przez kolejne pokolenia właścicieli.

Wnętrza zamku zachwycają bogactwem wyposażenia i dekoracji. Szczególnie imponująca jest Sala Rycerska z kolekcją średniowiecznej broni i zbroi, a także unikalna kolekcja miedziorytów przedstawiających wydarzenia z wojny trzydziestoletniej. W zamkowej bibliotece przechowywane są cenne starodruki i manuskrypty, a w galerii portretów można prześledzić historię rodu Sternbergów przez stulecia. Każde pomieszczenie opowiada fragment fascynującej historii zamku i jego mieszkańców.

Z Českým Šternberkiem wiąże się legenda o Białej Pani, duchu dobrej hrabiny, która opiekowała się zamkiem i jego mieszkańcami. Według podania, w czasach wojen husyckich, gdy zamek był oblężony, a zapasy żywności się kończyły, Biała Pani poprowadziła obrońców tajemnym tunelem do bezpiecznego miejsca, ratując ich przed głodem i śmiercią. Od tamtej pory pojawia się w trudnych dla zamku i rodziny momentach, ostrzegając przed niebezpieczeństwem lub wskazując rozwiązanie problemów.

Czeský Šternberk wyróżnia się na tle innych czeskich zamków nie tylko swoją historią, ale także autentycznością. W przeciwieństwie do wielu innych historycznych obiektów, które zostały przekształcone w muzea, ten zamek wciąż jest domem rodziny Sternbergów. Obecny właściciel, Zdeněk Sternberg, mieszka w części zamku i osobiście dba o zachowanie rodzinnego dziedzictwa. Ta żywa ciągłość historii sprawia, że zwiedzanie zamku jest wyjątkowym doświadczeniem - można tu poczuć atmosferę prawdziwej arystokratycznej rezydencji, a nie tylko muzealnej ekspozycji.

Okolice zamku są równie urzekające jak sam obiekt. Malownicza dolina rzeki Sázavy, otaczające wzgórza porośnięte lasami i średniowieczne wioski tworzą idealną scenerię dla tego historycznego klejnotu. Region oferuje doskonałe warunki do uprawiania turystyki pieszej i rowerowej, a sama rzeka Sázava jest popularnym miejscem dla kajakarzy i wędkarzy. W pobliżu znajdują się również inne interesujące atrakcje, takie jak ruiny zamku Hus czy średniowieczne miasto Sázava z romańskim klasztorem.

Porównując wszystkie cztery zamki na naszej trasie, każdy z nich oferuje unikalne doświadczenia i atrakcje. Karlštejn imponuje królewskim przepychem i bogatą historią związaną z cesarzem Karolem IV, Křivoklát zachwyca swoim leśnym położeniem i atmosferą średniowiecznych polowań królewskich, Kokořín urzeka romantycznym usytuowaniem wśród piaskowcowych skał, a Český Šternberk wyróżnia się autentycznością i nieprzerwaną historią rodu właścicieli. Pod względem dostępności, Karlštejn jest najbardziej zatłoczony ze względu na bliskość Pragi, podczas gdy odleglejszy Kokořín oferuje bardziej kameralne doświadczenie. Cenowo, wszystkie zamki mieszczą się w kategorii średniej, choć Karlštejn jako najpopularniejsza atrakcja może być nieco droższy od pozostałych.