W sercu Chorwackiego Zagorja, na wzgórzu górującym nad malowniczą okolicą, wznosi się monumentalny Dvor Veliki Tabor – jeden z najlepiej zachowanych średniowiecznych zamków w kraju. Ta pięciokątna forteca z charakterystycznymi okrągłymi wieżami nie tylko zachwyca swoją renesansową architekturą, ale również przyciąga miłośników tajemnic i legend, którzy przybywają tu, by poznać tragiczną historię Veroniki Desinićkiej.

Zamek Veliki Tabor został wzniesiony w XV wieku przez rodzinę Ratkay jako strategiczny punkt obronny na pograniczu Chorwacji i Słowenii. Jego grube mury i system fortyfikacji miały chronić mieszkańców przed najazdami tureckimi, jednak nie zdołały ochronić przed tragedią, która rozegrała się w jego murach. Najsłynniejsza legenda związana z zamkiem opowiada o zakazanej miłości Fridrika, syna potężnego hrabiego Hermana II Celjskiego, do pięknej chłopki Veroniki Desinić.

Historia ta sięga początków XV wieku, kiedy młody Fridrik zakochał się w Veronice wbrew woli swojego ojca, który planował dla niego politycznie korzystne małżeństwo. Młodzi uciekli i pobrali się w tajemnicy, co wprawiło hrabiego Hermana w furię. Gdy odkrył miejsce ich pobytu, rozkazał uwięzić syna, a Veronikę oskarżył o czary i uwięził w zamku Veliki Tabor. Legenda głosi, że po sfingowanym procesie, podczas którego Veronika została uznana za niewinną, rozwścieczony Herman nakazał jednemu ze swoich sług zamurować ją żywcem w ścianie zamku.

Od tamtej pory mieszkańcy i goście zamku twierdzą, że w wietrzne noce można usłyszeć płacz i jęki Veroniki dobiegające z murów. Niektórzy mówią nawet, że widzieli jej bladą postać przemykającą korytarzami zamku. Co ciekawe, podczas renowacji zamku w latach 90. XX wieku, w jednej ze ścian odkryto ludzką czaszkę, co dla wielu stanowi potwierdzenie prawdziwości tej tragicznej historii.

Dziś Dvor Veliki Tabor funkcjonuje jako muzeum, gdzie oprócz ekspozycji poświęconych historii regionu i samego zamku, można zobaczyć wystawę archeologiczną z eksponatami datowanymi od czasów prehistorycznych do późnego średniowiecza. Szczególnie interesująca jest kolekcja średniowiecznej broni i zbroi, która pozwala przenieść się w czasy rycerzy i turniejów.

Zamek słynie również z doskonałej akustyki dziedzińca, gdzie każdego roku odbywają się koncerty muzyki dawnej oraz festiwal filmów krótkometrażowych 'Tabor Film Festival'. Dla miłośników architektury fascynujące będą detale renesansowych portali, arkad i kamiennych rzeźb zdobiących wnętrza zamku.

Warto zwrócić uwagę na cenę wstępu do zamku, która jest stosunkowo niska w porównaniu do innych atrakcji turystycznych w Chorwacji. Zwiedzanie z przewodnikiem, który barwnie opowiada legendę o Veronice, stanowi dodatkową atrakcję, szczególnie dla rodzin z dziećmi, które z wypiekami na twarzy słuchają tej tragicznej historii miłosnej.

Przenosząc się z górzystego interioru na wybrzeże Istrii, napotykamy na jeden z najlepiej zachowanych rzymskich amfiteatrów na świecie – Arenę w Puli. Ta monumentalna budowla, wzniesiona w I wieku n.e. za panowania cesarza Wespazjana, może nie pochodzi ze średniowiecza, ale przez wieki obrosła w legendy i tajemnice, które fascynują do dziś.

Amfiteatr w Puli, zbudowany z lokalnego wapienia, mógł pomieścić nawet 23 tysiące widzów, którzy przychodzili oglądać krwawe walki gladiatorów i dzikich zwierząt. Jego eliptyczny kształt z trzema poziomami arkad zachwyca do dziś, a charakterystyczne cztery wieże, które pierwotnie służyły do rozpinania velarium (płóciennego dachu chroniącego widzów przed słońcem), nadają mu unikalny charakter wśród innych rzymskich aren.

Z Amfiteatrem w Puli wiąże się kilka fascynujących legend. Jedna z nich opowiada o duchach gladiatorów, którzy w bezksiężycowe noce wracają na arenę, by stoczyć swoje ostatnie walki. Miejscowi twierdzą, że czasami można usłyszeć szczęk mieczy i okrzyki walczących, choć arena jest pusta. Inna legenda mówi o tajemniczych podziemnych tunelach, które miały łączyć amfiteatr z innymi częściami miasta, a nawet z pobliskimi wyspami. Choć archeologowie nie potwierdzili istnienia tak rozległej sieci tuneli, podziemne korytarze pod areną rzeczywiście istnieją i kryją wiele tajemnic.

W średniowieczu, gdy walki gladiatorów odeszły w zapomnienie, Arena służyła jako miejsce turniejów rycerskich i innych widowisk. To właśnie z tego okresu pochodzi legenda o Rycerzu z Puli – tajemniczej postaci, która pojawiała się podczas turniejów, pokonywała wszystkich przeciwników, by następnie zniknąć bez śladu. Niektórzy wierzyli, że był to duch rzymskiego gladiatora, inni – że demon przybywający z morza.

Ciekawostką jest fakt, że w średniowieczu miejscowa ludność wierzyła, iż Arenę zbudowały nocą wróżki, co tłumaczyłoby jej niezwykłą architekturę i rozmiary. Legenda ta pokazuje, jak bardzo średniowieczni mieszkańcy Puli byli zadziwieni monumentalnością budowli, której sami nie byliby w stanie wznieść przy ówczesnej technologii.

Dziś Amfiteatr w Puli jest nie tylko najważniejszym zabytkiem miasta, ale również miejscem, gdzie odbywają się koncerty, festiwale filmowe i inne wydarzenia kulturalne. Szczególnie imponująco prezentuje się podczas wieczornych iluminacji, gdy podświetlone arkady tworzą magiczną atmosferę.

W podziemiach areny znajduje się interesująca wystawa poświęcona produkcji oliwy i wina w starożytnej Istrii, z oryginalnymi amforami i prasami do tłoczenia. Dla miłośników historii szczególnie cenne są zachowane inskrypcje i rzeźby, które pozwalają lepiej zrozumieć życie codzienne w rzymskiej prowincji.

W porównaniu do zamku Veliki Tabor, Amfiteatr w Puli przyciąga znacznie więcej turystów, szczególnie w sezonie letnim, co przekłada się na wyższe ceny biletów. Jednak możliwość zobaczenia tak dobrze zachowanego przykładu rzymskiej architektury i poczucia atmosfery starożytnych widowisk jest warta każdej ceny. Warto zaplanować wizytę poza szczytem sezonu, by uniknąć tłumów i móc w spokoju kontemplować historię i legendy tego niezwykłego miejsca.

Głęboko w sercu półwyspu Istria, zaledwie kilkanaście kilometrów od tętniącej życiem Puli, kryje się jedno z najbardziej tajemniczych miejsc w Chorwacji – ruiny średniowiecznego miasta Dvigrad. To opuszczone miasto-widmo, którego kamienne mury i zrujnowane budynki trwają w niemal niezmienionym stanie od XVII wieku, stanowi fascynujący przykład średniowiecznej architektury obronnej i urbanistyki, a także źródło licznych legend i opowieści.

Dvigrad, którego nazwa oznacza 'dwa miasta' lub 'podwójne miasto', został założony prawdopodobnie już w czasach rzymskich, ale swój rozkwit przeżywał w średniowieczu, gdy znajdował się pod panowaniem weneckim. Miasto było otoczone podwójnym pierścieniem murów obronnych z wieżami strażniczymi, a na jego szczycie wznosił się potężny zamek i kościół św. Zofii. W okresie największej świetności Dvigrad zamieszkiwało około 2000 osób, co czyniło go znaczącym ośrodkiem w regionie.

Jednak los nie był łaskawy dla mieszkańców Dvigradu. Miasto wielokrotnie nawiedzały epidemie dżumy, a najstraszliwsza z nich, która przeszła przez Istrię w XVII wieku, zdziesiątkowała populację. Według legendy, zaraza była karą za grzechy mieszkańców, którzy mieli prowadzić rozpustne życie i odwrócić się od Boga. Inna opowieść mówi, że epidemię sprowadziła klątwa rzucona przez starą wiedźmę, którą mieszkańcy oskarżyli o czary i skazali na śmierć.

Do ostatecznego opuszczenia miasta przyczyniły się również najazdy Uskoków – piratów z wybrzeża dalmatyńskiego, którzy regularnie plądrowali osady na Istrii. Ostatni mieszkańcy opuścili Dvigrad około 1714 roku, przenosząc się do pobliskiego Kanfanaru. Od tego czasu miasto pozostaje opuszczone, a jego ruiny stopniowo popadają w coraz większą ruinę.

Z Dvigradem wiąże się wiele mrocznych legend. Jedna z nich opowiada o skarbie templariuszy, który miał zostać ukryty w podziemiach zamku lub kościoła. Poszukiwacze skarbów przez wieki próbowali go odnaleźć, ale bezskutecznie. Inna legenda mówi o duchu ostatniego kapłana Dvigradu, który miał zostać zamurowany żywcem w ścianie kościoła za sprzeciwianie się opuszczeniu miasta. Podobno w bezksiężycowe noce można usłyszeć jego modlitwy i lament.

Mieszkańcy okolicznych wsi przez długi czas unikali ruin Dvigradu, wierząc, że miejsce jest nawiedzone przez duchy zmarłych podczas epidemii. Opowiadano historie o tajemniczych światłach widocznych wśród ruin i o głosach dobiegających z opuszczonych domów. Niektórzy twierdzili nawet, że widzieli procesję duchów zmierzającą do zrujnowanego kościoła św. Zofii.

Dziś ruiny Dvigradu stanowią fascynującą atrakcję turystyczną, szczególnie dla miłośników historii i tajemnic. Zachowane fragmenty murów obronnych, fundamenty domów, pozostałości zamku i kościoła pozwalają wyobrazić sobie, jak wyglądało życie w średniowiecznym mieście. Szczególnie imponujące są ruiny kościoła św. Zofii, gdzie można zobaczyć fragmenty fresków z XV wieku.

W porównaniu do zatłoczonego Amfiteatru w Puli czy popularnego zamku Veliki Tabor, ruiny Dvigradu oferują bardziej kameralne i autentyczne doświadczenie. Miejsce to rzadko bywa zatłoczone, co pozwala w spokoju eksplorować ruiny i kontemplować ich historię. Dodatkowo, wstęp do ruin jest darmowy, co stanowi znaczącą różnicę w porównaniu z innymi zabytkami.

Okolice Dvigradu słyną również z produkcji doskonałego wina i oliwy z oliwek, a w pobliskim Kanfanarze można skosztować lokalnych specjałów, w tym słynnej istrijskiej szynki pršut. Dla miłośników aktywnego wypoczynku okolica oferuje liczne szlaki piesze i rowerowe, które prowadzą przez malownicze krajobrazy Istrii.