Pierwszym z polecanych szlaków jest Szlak Kolejki Wąskotorowej, który stanowi fascynującą podróż śladami przemysłowej historii regionu. Ta unikalna trasa biegnie dawnym torowiskiem zagnańskiej kolejki wąskotorowej, która w ubiegłym stuleciu odgrywała kluczową rolę w transporcie surowców z lokalnych kamieniołomów. Dziś przekształcona w ścieżkę rowerową, oferuje niezwykłe połączenie historii i przyrody. Szlak rozpoczyna się w Bodzentynie i prowadzi przez malownicze tereny, gdzie można podziwiać pozostałości dawnej infrastruktury kolejowej, w tym zachowane fragmenty torów i stacje.

Szczególnie interesującym elementem trasy jest Przyrodniczo-Kulturowa Ścieżka Edukacyjna, która w przystępny sposób prezentuje historię kolejki oraz bogactwo lokalnego ekosystemu. Na trasie umieszczono tablice informacyjne, które opowiadają o funkcjonowaniu kolejki, jej znaczeniu dla rozwoju regionu oraz o lokalnej florze i faunie. Szlak jest stosunkowo łagodny, co czyni go idealnym wyborem dla rodzin z dziećmi oraz seniorów. Długość trasy wynosi około 15 kilometrów, a jej pokonanie zajmuje średnio 2-3 godziny w zależności od tempa jazdy i liczby postojów.

Drugą propozycją jest trasa przez Świętokrzyski Park Narodowy, który został założony w 1950 roku i jest jednym z najstarszych parków narodowych w Polsce. Ten wyjątkowy szlak prowadzi przez serce parku, oferując możliwość podziwiania unikalnych formacji geologicznych, w tym słynnych gołoborzy - rumowisk kwarcytowych, które są symbolem Gór Świętokrzyskich. Trasa rozpoczyna się w miejscowości Święta Katarzyna i prowadzi przez główne pasmo Łysogór, w tym najwyższy szczyt regionu - Łysicę (612 m n.p.m.).

Szlak przez Świętokrzyski Park Narodowy to nie tylko gratka dla miłośników przyrody, ale również dla pasjonatów historii. Na trasie znajduje się klasztor na Świętym Krzyżu, od którego wzięła nazwę cała okolica. Ten zabytkowy kompleks, założony w XII wieku, skrywa relikwie Drzewa Krzyża Świętego i jest jednym z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych w Polsce. Z tarasu widokowego przy klasztorze rozciąga się zapierająca dech w piersiach panorama na okoliczne pasma górskie i doliny. Trasa przez park jest średnio trudna, z kilkoma wymagającymi podjazdami, ale rekompensują to niezapomniane widoki i możliwość obcowania z dziewiczą przyrodą. Długość szlaku wynosi około 25 kilometrów, a jego pokonanie zajmuje około 4-5 godzin.

Trzecią propozycją są ŚCIEŻKI ROWEROWE w okolicach Waśniowa, które stanowią doskonałą opcję dla osób poszukujących różnorodności tras i krajobrazów. Ten kompleks ścieżek oferuje kilka wariantów o różnym stopniu trudności, co pozwala dopasować trasę do własnych możliwości i preferencji. Szlaki prowadzą przez malownicze tereny wiejskie, lasy, wzdłuż rzek i potoków, a także przez urokliwe miejscowości, gdzie można poznać lokalną kulturę i tradycje.

Szczególnie godna polecenia jest trasa 'Leśnym Szlakiem', która prowadzi przez rozległe kompleksy leśne, gdzie można natknąć się na pozostałości dawnych leśnych kamieniołomów. Te niezwykłe miejsca, często porośnięte mchem i paprociami, tworzą magiczną, niemal baśniową atmosferę. Na trasie znajdują się również punkty widokowe, z których roztaczają się panoramy na okoliczne wzgórza i doliny. Szlak jest stosunkowo łatwy, z niewielkimi przewyższeniami, co czyni go idealnym dla rodzin z dziećmi i początkujących rowerzystów. Długość trasy wynosi około 18 kilometrów, a jej pokonanie zajmuje około 2-3 godziny.

Inną ciekawą opcją w ramach kompleksu ŚCIEŻKI ROWEROWE jest trasa 'Wodnym Szlakiem', która prowadzi wzdłuż lokalnych rzek i zbiorników wodnych. Na trasie znajdują się malownicze mosty i przeprawy, w tym most o wysokości ponad 5 metrów, z którego roztacza się piękny widok na okolicę. Szlak ten jest szczególnie atrakcyjny w upalne dni, gdy bliskość wody zapewnia przyjemne ochłodzenie. Trasa jest średnio trudna, z kilkoma wymagającymi odcinkami, ale dostępna dla większości rowerzystów. Długość szlaku wynosi około 22 kilometry, a jego pokonanie zajmuje około 3-4 godziny.

Czwartą propozycją jest fragment Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo, który przebiega przez Góry Świętokrzyskie na długości 190 kilometrów. Ten imponujący szlak, będący częścią najdłuższej trasy rowerowej w Polsce (2000 km), oferuje niezwykłą różnorodność krajobrazów i atrakcji. Odcinek świętokrzyski prowadzi przez takie miejscowości jak Kielce, Daleszyce i Raków, łącząc główne atrakcje regionu.

Szlak Green Velo jest doskonale oznakowany i wyposażony w infrastrukturę turystyczną, w tym miejsca odpoczynku (tzw. MOR-y), punkty informacji turystycznej oraz stacje naprawy rowerów. Trasa jest dostosowana do potrzeb rowerzystów indywidualnych, jak i grup, oferując różnorodne tereny do jazdy - od łatwych odcinków asfaltowych, po bardziej wymagające fragmenty szutrowe i leśne. Na szlaku znajdują się liczne atrakcje, w tym zabytki, muzea, punkty widokowe oraz miejsca, gdzie można skosztować lokalnych specjałów kulinarnych. Długość świętokrzyskiego odcinka Green Velo wynosi 190 kilometrów, ale można go podzielić na krótsze etapy, dostosowane do własnych możliwości i czasu.

Warto zaznaczyć, że szlak Green Velo oferuje również możliwość poznania lokalnych legend i historii. Jedną z nich jest opowieść o Czarciej Stopie - odcisku diabelskiej stopy w skale, który według legendy powstał, gdy diabeł, uciekając z duszą grzesznika, potknął się o wieżę kościelną. Inna legenda mówi o zbójniku Kaku, który miał swoją kryjówkę w jaskiniach Gór Świętokrzyskich i stamtąd napadał na kupców podróżujących przez te tereny. Takie opowieści dodają kolorytu rowerowej przygodzie i pozwalają lepiej poznać kulturę i tradycje regionu.

Piątą i ostatnią propozycją są Jeleniowskie Ścieżki, które stanowią prawdziwą perełkę wśród świętokrzyskich tras rowerowych. Ten kompleks ścieżek, zlokalizowany w okolicach Waśniowa, oferuje niezwykłe doświadczenia dla miłośników przyrody i historii. Trasy prowadzą przez Pasmo Jeleniowskie, które jest częścią Gór Świętokrzyskich i charakteryzuje się łagodnymi wzniesieniami, gęstymi lasami oraz licznymi strumieniami i źródłami.

Jeleniowskie Ścieżki to miejsce, gdzie można odkryć mniej znane, ale fascynujące atrakcje regionu. Jedną z nich jest Diabelski Kamień - ogromny głaz narzutowy, który według lokalnej legendy został przyniesiony przez diabła, chcącego zniszczyć pobliski kościół. Inna ciekawostka to Źródełko Świętego Jana - naturalne źródło, którego woda według miejscowych podań ma właściwości lecznicze. Na trasie znajdują się również pozostałości dawnych osad i hut, które świadczą o bogatej historii przemysłowej regionu.

Szlak jest średnio trudny, z kilkoma wymagającymi podjazdami, ale oferuje również łatwiejsze odcinki, dostępne dla mniej doświadczonych rowerzystów. Długość głównej trasy wynosi około 30 kilometrów, ale istnieje możliwość wyboru krótszych wariantów. Jeleniowskie Ścieżki są szczególnie atrakcyjne jesienią, gdy lasy mienią się wszystkimi odcieniami złota i czerwieni, tworząc bajkową scenerię.

Porównując przedstawione szlaki, warto zwrócić uwagę na ich różnorodność pod względem trudności, długości oraz atrakcji. Szlak Kolejki Wąskotorowej oraz ŚCIEŻKI ROWEROWE w okolicach Waśniowa są najłatwiejsze i najkrótsze, co czyni je idealnymi dla rodzin z dziećmi oraz początkujących rowerzystów. Trasa przez Świętokrzyski Park Narodowy oraz Jeleniowskie Ścieżki są średnio trudne, z kilkoma wymagającymi odcinkami, ale oferują niezapomniane widoki i możliwość obcowania z dziewiczą przyrodą. Wschodni Szlak Rowerowy Green Velo jest najdłuższy i najbardziej zróżnicowany, co pozwala dopasować trasę do własnych możliwości i preferencji.

Pod względem infrastruktury turystycznej, najlepiej wypada Green Velo, który jest doskonale oznakowany i wyposażony w miejsca odpoczynku, punkty informacji turystycznej oraz stacje naprawy rowerów. Pozostałe szlaki również oferują podstawową infrastrukturę, ale w mniejszym zakresie. Jeśli chodzi o dostępność atrakcji kulturowych i historycznych, to Szlak Kolejki Wąskotorowej oraz trasa przez Świętokrzyski Park Narodowy wypadają najlepiej, oferując możliwość poznania bogatej historii regionu. Dla miłośników przyrody najlepszym wyborem będą Jeleniowskie Ścieżki oraz szlak przez Świętokrzyski Park Narodowy, gdzie można podziwiać unikalne formacje geologiczne i bogactwo lokalnej flory i fauny.

Planując rowerową przygodę w Górach Świętokrzyskich, warto pamiętać o kilku praktycznych wskazówkach. Najlepszy sezon na wycieczki rowerowe w tym regionie to okres od maja do października, gdy pogoda jest najbardziej sprzyjająca. Warto zabrać ze sobą mapę lub GPS, gdyż niektóre szlaki mogą być słabiej oznakowane. Należy również pamiętać o odpowiednim przygotowaniu roweru, szczególnie hamulców i przerzutek, gdyż niektóre trasy prowadzą przez wymagające tereny. W Świętokrzyskim Parku Narodowym obowiązują specjalne przepisy, w tym zakaz zjeżdżania z wyznaczonych szlaków, co ma na celu ochronę unikalnego ekosystemu.

Góry Świętokrzyskie, choć nie tak wysokie jak Tatry czy Bieszczady, oferują niezwykłą różnorodność krajobrazów, bogactwo przyrodnicze oraz fascynującą historię i kulturę. Rowerowa przygoda w tym regionie to doskonały sposób na aktywny wypoczynek, poznanie lokalnych tradycji oraz odkrycie mniej znanych, ale równie pięknych zakątków Polski. Niezależnie od wybranego szlaku, każdy rowerzysta znajdzie tu coś dla siebie - od łatwych tras dla rodzin z dziećmi, po wymagające szlaki dla zaawansowanych miłośników dwóch kółek.