Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie to prawdziwa perła na mapie europejskich muzeów lotniczych i obowiązkowy punkt programu dla każdego miłośnika militariów. Zlokalizowane na terenie dawnego lotniska Rakowice-Czyżyny, jednego z najstarszych lotnisk wojskowych w Europie funkcjonującego już od 1912 roku, muzeum zachwyca nie tylko bogatą kolekcją, ale również wyjątkową atmosferą miejsca o autentycznej lotniczej historii.

Kolekcja muzeum obejmuje ponad 200 statków powietrznych, w tym unikatowe na skalę światową eksponaty. Wśród najcenniejszych znajdują się samoloty z okresu I wojny światowej, takie jak Albatros C.I czy Aviatik C.III, które należą do nielicznych zachowanych egzemplarzy na świecie. Szczególną dumą muzeum jest kolekcja polskich konstrukcji lotniczych z okresu międzywojennego, w tym słynne myśliwce PZL P.11c, które stawiały opór Luftwaffe w kampanii wrześniowej 1939 roku.

Wyjątkowym elementem ekspozycji jest nowoczesny główny gmach muzeum o charakterystycznym kształcie śmigła lotniczego, otwarty w 2010 roku. Budynek ten, zaprojektowany przez pracownię Pysall.Ruge Architekten, został uznany za jeden z najciekawszych obiektów muzealnych w Polsce i stanowi doskonałe tło dla prezentowanych eksponatów. Wewnątrz znajdują się nie tylko samoloty, ale również bogata kolekcja silników lotniczych, wyposażenia pilotów oraz pamiątek związanych z historią polskiego lotnictwa.

Muzeum oferuje zwiedzającym możliwość obejrzenia z bliska takich maszyn jak radziecki MiG-29, amerykański F-16, czy polski TS-11 Iskra. Szczególnie interesująca jest ekspozycja śmigłowców, w tym Mi-24 - potężnego śmigłowca bojowego, który budzi respekt swoimi rozmiarami i uzbrojeniem. Dla miłośników starszych konstrukcji prawdziwą gratką będzie kolekcja samolotów z okresu II wojny światowej, w tym słynny Spitfire, który brał udział w Bitwie o Anglię.

Warto zwrócić uwagę na ekspozycję poświęconą polskim lotnikom walczącym w Dywizjonie 303 i innych jednostkach RAF podczas II wojny światowej. Ich bohaterskie czyny, przedstawione za pomocą oryginalnych pamiątek, zdjęć i dokumentów, stanowią ważny element polskiej historii militarnej. Muzeum przechowuje również pamiątki po słynnych polskich konstruktorach lotniczych, takich jak Stanisław Skarżyński, który jako pierwszy Polak przeleciał przez Atlantyk.

Dla rodzin z dziećmi muzeum przygotowało interaktywne elementy ekspozycji, w tym symulatory lotu, które pozwalają poczuć się jak prawdziwy pilot. Organizowane są również warsztaty modelarskie oraz pokazy filmów o tematyce lotniczej. Przestronne tereny wokół muzeum, gdzie wyeksponowano większe maszyny, stanowią doskonałe miejsce na spacer i fotografowanie się na tle imponujących samolotów.

Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa 'Nila' to jedyna tego typu placówka w Polsce, która kompleksowo przedstawia historię Polskiego Państwa Podziemnego i jego sił zbrojnych. Zlokalizowane w zabytkowym budynku dawnych koszar austriackich przy ul. Wita Stwosza, muzeum zostało otwarte dla zwiedzających w 2000 roku, a w 2012 roku przeszło gruntowną modernizację, dzięki której ekspozycja zyskała nowoczesny, multimedialny charakter.

Wchodząc do muzeum, zwiedzający przenoszą się w czasie do okupowanej Polski. Ekspozycja podzielona jest chronologicznie i tematycznie, prowadząc gości przez kolejne etapy działalności konspiracyjnej - od tworzenia struktur podziemnych po dramatyczny finał w postaci Powstania Warszawskiego i powojennych losów żołnierzy AK. Szczególnie poruszające są rekonstrukcje konspiracyjnej drukarni, radiostacji czy szpitala polowego, które pozwalają poczuć atmosferę tamtych czasów.

Wśród najcenniejszych eksponatów znajdują się oryginalne dokumenty Polskiego Państwa Podziemnego, w tym rozkazy Komendanta Głównego AK, prasa konspiracyjna oraz fałszywe dokumenty używane przez członków ruchu oporu. Muzeum posiada również imponującą kolekcję broni używanej przez partyzantów, w tym słynne pistolety maszynowe Sten, które były produkowane w konspiracyjnych warsztatach, a także zrzutową broń aliancką.

Wyjątkowym elementem ekspozycji jest zbiór pamiątek po gen. Emilu Fieldorfie 'Nilu', patronie muzeum, który jako dowódca Kedywu AK organizował najważniejsze akcje dywersyjne, a po wojnie został zamordowany przez komunistyczne władze. Jego historia, podobnie jak losy wielu innych żołnierzy 'wyklętych', stanowi ważny element narracji muzeum o powojennych represjach wobec członków AK.

Muzeum Armii Krajowej wyróżnia się na tle innych placówek muzealnych nowoczesnym podejściem do prezentowania historii. Multimedialne instalacje, ekrany dotykowe i projekcje filmowe uzupełniają tradycyjne gabloty z eksponatami, czyniąc zwiedzanie atrakcyjnym również dla młodszego pokolenia. Szczególnie interesująca jest sala poświęcona codziennemu życiu w okupowanej Polsce, gdzie można zobaczyć rekonstrukcję mieszkania z czasów wojny i poznać realia życia pod niemiecką okupacją.

Dla osób zainteresowanych historią krakowskiej konspiracji, muzeum oferuje specjalną ekspozycję poświęconą działalności AK w Krakowie i Małopolsce. Można tu poznać historie lokalnych bohaterów, akcji sabotażowych przeprowadzonych na terenie miasta oraz zobaczyć miejsca związane z konspiracją na interaktywnej mapie Krakowa. Warto zwrócić uwagę na ekspozycję poświęconą akcji 'Koppe' - próbie zamachu na wyższego dowódcę SS i policji w Generalnym Gubernatorstwie, która miała miejsce w Krakowie w 1944 roku.

Muzeum regularnie organizuje wydarzenia edukacyjne, w tym spotkania z kombatantami, projekcje filmów dokumentalnych oraz rekonstrukcje historyczne. Dla szkół przygotowano specjalne programy edukacyjne, które w przystępny sposób przybliżają młodzieży trudną historię Polski w okresie II wojny światowej. Bogata biblioteka i archiwum muzeum stanowią cenne źródło dla badaczy zajmujących się historią Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego.

Twierdza Kraków, jedno z największych dzieł fortyfikacyjnych w Europie, stanowi fascynujący, choć często pomijany przez turystów, element militarnej historii miasta. Zbudowana przez Austriaków w latach 1850-1916, twierdza składała się z kilkudziesięciu fortów, baterii artyleryjskich i innych obiektów obronnych, tworzących pierścień wokół miasta o długości około 60 kilometrów. Dziś zachowane forty stanowią unikatowe świadectwo XIX-wiecznej sztuki fortyfikacyjnej i są doskonałym celem dla miłośników militariów i turystyki alternatywnej.

Jednym z najlepiej zachowanych obiektów Twierdzy Kraków jest Fort Kosocice 50 1/2 O 'Barycz', położony w południowej części miasta. Ten pancerny fort artyleryjski, zbudowany w latach 1897-1899, reprezentuje szczytowe osiągnięcie austriackiej myśli fortyfikacyjnej. Jego charakterystyczna bryła z potężnymi stanowiskami artyleryjskimi i systemem podziemnych korytarzy do dziś robi wrażenie na zwiedzających. Fort został zaprojektowany w taki sposób, aby maksymalnie wykorzystać ukształtowanie terenu - częściowo wtopiony w zbocze wzgórza, był trudny do wykrycia i zniszczenia przez wroga.

Wewnątrz fortu zachowały się oryginalne elementy wyposażenia, w tym mechanizmy obrotowe kopuł pancernych, system wentylacji oraz infrastruktura koszarowa dla załogi. Szczególnie interesujące są zachowane napisy w języku niemieckim, instrukcje obsługi urządzeń oraz ślady po codziennym życiu żołnierzy stacjonujących w forcie. Warto zwrócić uwagę na przemyślany system obronny, który obejmował nie tylko stanowiska artyleryjskie, ale również zabezpieczenia przed atakiem piechoty w postaci fos, wałów i zasieków.

Fort Kosocice, podobnie jak inne obiekty Twierdzy Kraków, nigdy nie został wykorzystany zgodnie z przeznaczeniem w działaniach wojennych na pełną skalę. Paradoksalnie, gdy wybuchła I wojna światowa, fortyfikacje okazały się przestarzałe wobec rozwoju artylerii. Mimo to forty pełniły ważną funkcję logistyczną i stanowiły zaplecze dla wojsk austro-węgierskich. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, forty przeszły w ręce polskiego wojska, a podczas II wojny światowej niektóre z nich były wykorzystywane przez Niemców.

Dopełnieniem militarnej historii Krakowa jest Czołg IS-2 - pomnik znajdujący się przy ul. Ignacego Mościckiego w dzielnicy Nowa Huta. Ten radziecki czołg ciężki, ustawiony na postumencie, upamiętnia wyzwolenie Krakowa spod okupacji niemieckiej w styczniu 1945 roku. IS-2 (Iosif Stalin-2) był jednym z najpotężniejszych czołgów II wojny światowej, wyposażonym w potężne działo 122 mm, zdolne do niszczenia niemieckich czołgów Tygrys i Pantera.

Pomnik-czołg w Nowej Hucie ma swoją ciekawą historię. Został ustawiony w latach 50. XX wieku jako symbol przyjaźni polsko-radzieckiej i element propagandy komunistycznej. Po przemianach ustrojowych w 1989 roku, w przeciwieństwie do wielu innych pomników z epoki PRL, nie został usunięty, lecz pozostał jako świadectwo historii. Dziś stanowi charakterystyczny punkt orientacyjny w Nowej Hucie i przypomina o skomplikowanych losach powojennego Krakowa.

Warto zauważyć, że Nowa Huta, gdzie znajduje się pomnik czołgu IS-2, sama w sobie jest fascynującym przykładem architektury socrealistycznej i urbanistyki okresu zimnej wojny. Dzielnica została zaprojektowana jako modelowe miasto socjalistyczne i miała stanowić przeciwwagę dla 'burżuazyjnego' Starego Krakowa. Dziś stanowi unikatowy przykład architektury tamtego okresu i jest coraz częściej doceniana przez turystów poszukujących alternatywnych atrakcji.

Zwiedzając militarne obiekty Krakowa, warto również zwrócić uwagę na mniej znane, ale równie interesujące miejsca, takie jak schron przeciwlotniczy pod Kopcem Kościuszki czy pozostałości umocnień z okresu II wojny światowej. Dla osób zainteresowanych historią militarną, Kraków oferuje również specjalistyczne trasy turystyczne, w tym 'Szlak Twierdzy Kraków', który prowadzi przez najważniejsze zachowane forty i inne obiekty obronne dawnej twierdzy.