Powrót do przeszłości: top 7 średniowieczych budowli pogranicza Polski i Czech

Powrót do przeszłości: top 7 średniowieczych budowli pogranicza Polski i Czech

May 26, 2025

Pogranicze polsko-czeskie to kraina usiana średniowiecznymi zamkami, które do dziś opowiadają fascynujące historie o rycerzach, władcach i intrygach sprzed wieków. Te kamienne kolosy, wzniesione na wzgórzach i skałach, stanowią nie tylko świadectwo burzliwej historii regionu, ale również zapierają dech w piersiach swoją monumentalną architekturą. W niniejszym artykule zabiorę Cię w podróż po siedmiu najwspanialszych średniowiecznych budowlach Polski i Czech, które łączą w sobie historyczną wartość z niepowtarzalnym urokiem. Od romantycznego Zamku w Bouzovie, przez tajemniczy Zamek Kokořín, aż po majestatyczny Zamek Cieszyn – każdy z nich oferuje unikalne doświadczenia i odkrywa przed nami kolejne karty fascynującej historii Europy Środkowej.

Reklama

Czeskie perły średniowiecznej architektury

Czechy słyną z imponujących zamków, które zachwycają zarówno swoją architekturą, jak i burzliwą historią. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje Zamek w Bouzovie – prawdziwa perła średniowiecznej architektury obronnej. Ta romantyczna twierdza, wzniesiona na wzgórzu, zachwyca swoją bajkową sylwetką z licznymi wieżyczkami i blankami. Zamek został zbudowany na przełomie XIII i XIV wieku, ale swój obecny, neogotycki wygląd zawdzięcza gruntownej przebudowie z przełomu XIX i XX wieku, zleconej przez arcyksięcia Eugeniusza Habsburga.

Co wyróżnia Zamek w Bouzovie na tle innych czeskich fortec? Przede wszystkim jego kompletność i doskonały stan zachowania. Zwiedzający mogą podziwiać dwa w pełni funkcjonalne mosty zwodzone, wieżę strażniczą, zbrojownię oraz neogotycką kaplicę z gotyckim ołtarzem i nagrobkami Zakonu Krzyżackiego z XIV-XVI wieku. Zamek był siedzibą Zakonu Krzyżackiego od końca XV wieku, co nadaje mu dodatkowego historycznego znaczenia. Miłośnicy kina z pewnością rozpoznają jego mury, gdyż był popularnym miejscem kręcenia czeskich baśni i filmów.

Kolejnym fascynującym obiektem jest Zamek Kokořín, położony w malowniczej dolinie około 10 km na północny wschód od miasta Mělník. Ta gotycka twierdza, wzniesiona w pierwszej połowie XIV wieku przez Hynka Berka z Dubé, przez wieki przechodziła z rąk do rąk, by ostatecznie w XIX wieku popaść w ruinę. Na szczęście na początku XX wieku została odrestaurowana przez rodzinę Špačków, dzięki czemu dziś możemy podziwiać jej surowe, kamienne mury otoczone bujnymi lasami.

Zamek Kokořín kryje w sobie wiele tajemnic i legend. Jedna z nich opowiada o ukrytym skarbie, który podobno wciąż czeka na odkrycie w podziemiach zamku. Inna legenda mówi o 'Białej Pani' – duchu dawnej mieszkanki, który pojawia się w bezksiężycowe noce. Zamek słynie również z niezwykłych formacji skalnych w okolicy, zwanych 'pokličky' (pokrywki), które dodają temu miejscu tajemniczego uroku.

Zamek Jánský Vrch w Javorníku to kolejny klejnot czeskiej architektury zamkowej. Początkowo gotycki zamek z XIII wieku, który z czasem przekształcono w elegancką rezydencję biskupów wrocławskich. Jego nazwa pochodzi od kaplicy św. Jana Nepomucena, która znajduje się na terenie kompleksu. Zamek zachwyca nie tylko swoją architekturą, ale również bogatymi wnętrzami z unikatową kolekcją fajek i akcesoriów do palenia tytoniu – jedną z największych w Europie Środkowej. Z tarasu widokowego zamku rozciąga się przepiękna panorama na okoliczne góry i dolinę rzeki Vidnavki.

Od Svojanova po Nowe Miasto nad Metują

Kontynuując naszą podróż po czeskich zamkach, nie sposób pominąć zamku Svojanov, jednego z najstarszych królewskich zamków w Czechach. Założony w XIII wieku przez króla Przemysła Ottokara II, stanowił ważny punkt strategiczny na szlaku handlowym między Czechami a Morawami. Co ciekawe, zamek łączy w sobie elementy gotyku i romantyzmu, co jest wynikiem licznych przebudów na przestrzeni wieków. Szczególnie interesujący jest tzw. 'Dom Pani', będący przykładem gotyckiej architektury mieszkalnej z zachowanymi freskami z XIV wieku.

Svojanov to miejsce owiane wieloma legendami. Najbardziej znana opowiada o 'Czarnej Pani' – duchu Katarzyny Zápolyi, żony czeskiego króla Jerzego z Podiebradów, która podobno straszy w zamkowych komnatach. Inna legenda mówi o ukrytym tunelu, który miał prowadzić z zamku do pobliskiego klasztoru. Zamek otacza malowniczy ogród z rzadkimi gatunkami roślin, a z murów obronnych rozciąga się zapierający dech w piersiach widok na okoliczne wzgórza i lasy.

Przemierzając czeskie krajobrazy, docieramy do Zamku w Nowym Mieście nad Metują, który jest prawdziwą perełką renesansowej architektury. Zamek został założony w 1501 roku przez Jana Černčickiego z Kácova, jednak swój obecny wygląd zawdzięcza przebudowie z XVII wieku, kiedy to stał się własnością rodu Lesliów. Szczególnie warto zwrócić uwagę na arkadowy dziedziniec oraz ogrody zamkowe zaprojektowane przez słynnego słoweńskiego architekta Dušana Jurkoviča na początku XX wieku.

Zamek słynie z bogatej kolekcji gobelinów, mebli i obrazów, a także z unikatowej biblioteki zawierającej rzadkie starodruki. Ciekawostką jest fakt, że w jednej z komnat zamkowych znajduje się mechaniczny teatrzyk, przedstawiający życie codzienne w miasteczku z początku XX wieku. Z tarasu zamkowego rozciąga się malowniczy widok na dolinę rzeki Metuji i okoliczne wzgórza.

Nie można pominąć również Zamku Hradec nad Moravicí, który łączy w sobie elementy gotyku, renesansu i neogotyku. Ta imponująca budowla, położona na wzgórzu nad rzeką Moravicą, ma ponad 800-letnią historię. Początkowo był to gród słowiański, który z czasem przekształcono w gotycki zamek. Największy rozkwit zamek przeżywał pod rządami rodu Lichnovskich w XVIII i XIX wieku, kiedy to stał się ważnym ośrodkiem kulturalnym, odwiedzanym przez takich artystów jak Ludwig van Beethoven czy Ferenc Liszt.

Zamek składa się z dwóch części: Białego Zamku (głównej rezydencji) i Czerwonego Zamku (dawnych zabudowań gospodarczych). Biały Zamek zachwyca eleganckimi wnętrzami z bogatą kolekcją mebli, obrazów i porcelany, podczas gdy Czerwony Zamek, zbudowany w stylu neogotyckim, stanowi malownicze tło dla głównej budowli. Zamek otacza rozległy park krajobrazowy z rzadkimi gatunkami drzew i malowniczymi ścieżkami spacerowymi.

Zamek Cieszyn - polska perła na pograniczu

Na polsko-czeskim pograniczu, górując nad malowniczą panoramą miasta, znajduje się Zamek Cieszyn - jeden z najstarszych zabytków Śląska Cieszyńskiego. Historia tego miejsca sięga XI wieku, kiedy to na Górze Zamkowej wzniesiono rotundę romańską św. Mikołaja, która do dziś pozostaje najcenniejszym zabytkiem kompleksu i jednym z najstarszych zachowanych obiektów sakralnych w Polsce. Sama warownia powstała w XIV wieku jako siedziba książąt cieszyńskich z dynastii Piastów.

Zamek Cieszyn wyróżnia się na tle innych średniowiecznych budowli swoim położeniem i historycznym znaczeniem. Usytuowany na wzgórzu, z którego rozciąga się panorama na miasto i okolice, stanowił niegdyś ważny punkt strategiczny na szlaku handlowym biegnącym z południa na północ Europy. Z dawnego kompleksu zamkowego do naszych czasów przetrwały: wspomniana rotunda św. Mikołaja, gotycka wieża obronna zwana Wieżą Piastowską oraz fragmenty murów obronnych.

Wieża Piastowska, wznosząca się na wysokość 29 metrów, jest doskonałym punktem widokowym, z którego można podziwiać panoramę Cieszyna, a przy dobrej pogodzie nawet odległe szczyty Beskidów. Wewnątrz wieży znajduje się ekspozycja przedstawiająca historię zamku i miasta. Legenda głosi, że pod zamkiem istnieją tajemnicze tunele, które miały służyć jako droga ucieczki w czasie oblężenia lub jako skarbiec książęcy.

Co ciekawe, Zamek Cieszyn nie jest tylko zabytkiem - obecnie mieści się tu Zamek Cieszyn - centrum designu i przedsiębiorczości, które organizuje wystawy, warsztaty i konferencje poświęcone wzornictwu. Ta nietypowa funkcja sprawia, że historyczne mury tętnią życiem i przyciągają nie tylko miłośników historii, ale również osoby zainteresowane współczesnym designem.

Porównując wszystkie opisane zamki, każdy z nich oferuje unikalne doświadczenia i atrakcje. Zamek w Bouzovie zachwyca swoją kompletną, bajkową architekturą i jest idealny dla rodzin z dziećmi, które mogą poczuć się jak w scenerii filmu fantasy. Zamek Kokořín urzeka dzikim, romantycznym położeniem wśród skał i lasów, co czyni go wymarzonym miejscem dla miłośników przyrody i fotografii. Zamek Jánský Vrch wyróżnia się unikatową kolekcją fajek, która zainteresuje kolekcjonerów i pasjonatów nietypowych zbiorów.

Zamek Svojanov oferuje połączenie gotyku i romantyzmu oraz bogactwo legend, co przyciąga miłośników tajemnic i historii. Zamek w Nowym Mieście nad Metują zachwyca renesansową elegancją i pięknymi ogrodami, idealnymi na spokojny spacer. Hradec nad Moravicí imponuje rozmachem i bogatą historią kulturalną, będąc miejscem inspirującym dla osób wrażliwych na sztukę. Z kolei Zamek Cieszyn, choć najmniej okazały architektonicznie, wyróżnia się unikatową rotundą romańską i nowoczesnym podejściem do wykorzystania historycznej przestrzeni.

Pod względem dostępności, najbardziej przyjazne dla osób z ograniczoną mobilnością są Zamek w Nowym Mieście nad Metują oraz Hradec nad Moravicí, które posiadają częściowe udogodnienia dla niepełnosprawnych. Z kolei Zamek Kokořín, ze względu na swoje położenie na skalistym wzgórzu, może stanowić wyzwanie dla osób starszych czy rodzin z małymi dziećmi.

Dla miłośników fotografii najlepszym wyborem będą malowniczo położone Zamek Kokořín i Zamek w Bouzovie, które oferują najbardziej fotogeniczne widoki. Osoby zainteresowane historią docenią bogactwo eksponatów w Zamku Jánský Vrch i Hradec nad Moravicí. Natomiast rodziny z dziećmi najlepiej spędzą czas w Zamku w Bouzovie i Zamku Svojanov, gdzie organizowane są specjalne trasy zwiedzania i wydarzenia dla najmłodszych.

Podobne artykuły

Reklama