Wśród opuszczonych zamków w Polsce, Ruiny Zamku Krzyżtopór w Ujeździe zajmują szczególne miejsce. Ta monumentalna budowla, wzniesiona w pierwszej połowie XVII wieku przez wojewodę sandomierskiego Krzysztofa Ossolińskiego, była niegdyś jedną z największych rezydencji magnackich w Europie. Zamek został zaprojektowany z niezwykłą precyzją i symboliką - posiadał 365 okien (tyle, ile dni w roku), 52 komnaty (liczba tygodni), 12 sal balowych (liczba miesięcy) i 4 wieże (pory roku). Ta matematyczna doskonałość miała odzwierciedlać harmonię wszechświata i podkreślać potęgę właściciela.

Krzyżtopór przetrwał w pełnej świetności zaledwie kilkanaście lat. Podczas potopu szwedzkiego w 1655 roku został splądrowany i częściowo zniszczony, a kolejne wojny i zaniedbania doprowadziły do jego stopniowego upadku. Dziś imponujące ruiny z zachowanymi fragmentami murów, bastionów i wież pozwalają wyobrazić sobie dawną wielkość tej rezydencji. Szczególnie fascynujące są pozostałości systemu ogrzewania podłogowego, fragmenty dekoracji stiukowych oraz ślady po luksusowych rozwiązaniach, jak szklane okna czy system kanalizacyjny - rzadkość w tamtych czasach.

Z zamkiem wiąże się wiele legend, w tym opowieść o ukrytym skarbie Ossolińskich, którego strzegą duchy dawnych mieszkańców. Według miejscowych podań, w bezksiężycowe noce można usłyszeć tu odgłosy uczt i muzyki dobiegające z nieistniejących już komnat. Krzyżtopór to nie tylko atrakcja dla miłośników historii, ale również dla poszukiwaczy paranormalnych doznań.

Przenosząc się na Dolny Śląsk, natrafiamy na tajemnicze Ruiny Zamku Stary Książ, położone niedaleko słynnego zamku Książ w Wałbrzychu. Ta średniowieczna warownia, wzniesiona w XIII wieku przez księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I, pełniła funkcję strażnicy strzegącej szlaku handlowego. W przeciwieństwie do swojego młodszego i bardziej okazałego sąsiada, Stary Książ popadł w ruinę już w XV wieku, kiedy to został zniszczony podczas wojen husyckich.

Co ciekawe, obecne ruiny nie są w pełni autentyczne. W XVIII wieku, zgodnie z romantyczną modą na sztuczne ruiny, ówczesny właściciel dóbr książańskich, Hans Heinrich VI von Hochberg, zlecił częściową odbudowę zamku w formie malowniczej ruiny, która miała uatrakcyjnić krajobraz i służyć jako cel spacerów. Ta osobliwa historia sprawia, że Stary Książ jest swego rodzaju architektonicznym paradoksem - ruiną, która została celowo stworzona jako ruina.

Miejsce to owiane jest mroczną legendą o Czarnej Damie - duchu księżnej Kunegundy, która rzekomo rzuciła się z zamkowej wieży po tym, jak jej ukochany zginął w bitwie. Według podań, jej zjawa pojawia się w ruinach podczas pełni księżyca. Stary Książ, położony wśród malowniczych lasów, oferuje nie tylko spotkanie z historią i legendą, ale również przepiękne widoki na okoliczne wzgórza i dolinę rzeki Pełcznicy.

Jednym z najbardziej malowniczo położonych opuszczonych zamków w Polsce jest Zamek Chojnik, górujący nad Jelenią Górą. Ta potężna warownia, wzniesiona w XIV wieku przez księcia świdnicko-jaworskiego Bolka II, znajduje się na szczycie góry o tej samej nazwie (627 m n.p.m.), w sercu Karkonoskiego Parku Narodowego. Dzięki swojemu strategicznemu położeniu, zamek przez wieki pozostawał niezdobyty - dopiero uderzenie pioruna i wywołany przez nie pożar w 1675 roku doprowadziły do jego zniszczenia.

Chojnik słynie z legendy o okrutnej Kunegundzie, córce kasztelana, która stawiała swoim zalotnicom niemożliwe do spełnienia warunki. Rycerze musieli konno objechać mury zamku wzniesione na skraju przepaści. Wielu śmiałków straciło życie, próbując sprostać temu wyzwaniu, aż w końcu pojawił się rycerz, który dokonał tego wyczynu. Jednak zamiast poślubić Kunegundę, przeklął ją i odjechał, a zrozpaczona kobieta rzuciła się w przepaść. Podobno jej duch wciąż nawiedza ruiny, szukając odkupienia.

Zamek Chojnik zachwyca nie tylko swoją historią i legendami, ale również zapierającymi dech w piersiach widokami na Karkonosze i Kotlinę Jeleniogórską. Wśród zachowanych elementów można podziwiać potężne mury obronne, basztę, pozostałości budynków mieszkalnych oraz kaplicę. Dla miłośników historii szczególnie interesujące są ślady dawnego systemu obronnego, w tym fosy i bastiony.

Przenosząc się na Jurę Krakowsko-Częstochowską, natrafiamy na Ruiny Zamku w Olsztynie koło Częstochowy - jeden z najbardziej charakterystycznych obiektów Szlaku Orlich Gniazd. Ten królewski zamek, wzniesiony w XIV wieku za panowania Kazimierza Wielkiego, strzegł południowo-zachodniej granicy Królestwa Polskiego. Jego najbardziej rozpoznawalnym elementem jest cylindryczna wieża, górująca nad okolicą i widoczna z wielu kilometrów.

Zamek w Olsztynie odegrał ważną rolę podczas potopu szwedzkiego, kiedy to jako jeden z nielicznych skutecznie opierał się najeźdźcom. Niestety, w późniejszych latach popadł w ruinę i został opuszczony pod koniec XVIII wieku. Według lokalnych podań, w podziemiach zamku ukryty jest skarb templariuszy, a w bezksiężycowe noce można spotkać ducha zakonnika strzegącego tajemniczych skarbów.

Niedaleko Olsztyna znajdują się Ruiny Zamku w Mirowie, stanowiące kolejny punkt na Szlaku Orlich Gniazd. Ten średniowieczny zamek, wzniesiony w XIV wieku przez ród Mzurów herbu Lis, był częścią systemu obronnego chroniącego granice Królestwa Polskiego. Położony na wapiennym wzgórzu, w otoczeniu malowniczych skał, tworzy wraz z pobliskim zamkiem w Bobolicach niezwykły duet zwany 'bliźniaczymi zamkami'.

Z Mirowem wiąże się romantyczna legenda o braciach bliźniakach, właścicielach zamków w Mirowie i Bobolicach, którzy zakochali się w tej samej kobiecie. Rywalizacja doprowadziła do tragedii - jeden z braci zabił drugiego, a duch zamordowanego do dziś nawiedza ruiny. Zamek w Mirowie, choć znacznie zniszczony, wciąż zachwyca swoją surową, średniowieczną architekturą i malowniczym położeniem. Szczególnie imponujące są pozostałości wieży oraz fragmenty murów obronnych wznoszące się na skalistym wzgórzu.

Opuszczone zamki to nie jedyne historyczne obiekty w Polsce, które popadły w zapomnienie. Doskonałym przykładem jest Pałac w Kopicach, znany również jako Ruiny pałacu Schaffgotschów, który reprezentuje zupełnie inną epokę i styl architektoniczny. Ta neogotycka rezydencja, wzniesiona w XIX wieku dla śląskiego przemysłowca Hansa Ulricha Schaffgotscha i jego żony Joanny Gryzik von Schomberg-Godulla (zwanej 'śląskim kopciuszkiem'), była niegdyś jednym z najpiękniejszych pałaców na Śląsku.

Historia pałacu w Kopicach to opowieść o bogactwie, miłości i tragicznym upadku. Joanna Gryzik, córka ubogiego górnika, dzięki szczęśliwemu zbiegowi okoliczności została adoptowana przez bogatego przemysłowca Karola Godullę, dziedzicząc po nim ogromny majątek. Jej małżeństwo z hrabią Schaffgotschem było spełnieniem bajki o Kopciuszku. Para stworzyła w Kopicach prawdziwą perłę architektury, otoczoną malowniczym parkiem krajobrazowym z egzotycznymi gatunkami drzew i romantycznymi stawami.

Pałac przetrwał w pełnej świetności do końca II wojny światowej. W 1945 roku został splądrowany przez Armię Czerwoną, a następnie podpalony. W kolejnych dekadach PRL-u systematycznie popadał w ruinę, rozkradany i dewastowany. Dziś z dawnej świetności pozostały jedynie mury zewnętrzne, fragmenty wież i portale. Mimo to, ruiny wciąż robią ogromne wrażenie, pozwalając wyobrazić sobie dawną wielkość tej rezydencji.

Z pałacem wiąże się legenda o 'Białej Damie' - duchu Joanny Schaffgotsch, która podobno pojawia się w ruinach w rocznicę swojej śmierci. Według miejscowych podań, jej zjawa strzeże rodzinnych skarbów ukrytych gdzieś w podziemiach pałacu. Kopice, choć znajdują się w opłakanym stanie, przyciągają miłośników historii, fotografii i urbexu, zafascynowanych melancholijnym pięknem tego miejsca.

Wracając do zamków, warto zauważyć, że każdy z opisanych obiektów reprezentuje inny okres historyczny i styl architektoniczny. Krzyżtopór to przykład magnackiej rezydencji z początku XVII wieku, łączącej funkcje obronne z luksusowym pałacem. Zamek Chojnik, Olsztyn i Mirów to typowe średniowieczne warownie, których głównym zadaniem była obrona granic państwa. Stary Książ stanowi osobliwy przypadek romantycznej rekonstrukcji, a Pałac w Kopicach reprezentuje XIX-wieczną arystokratyczną rezydencję w stylu neogotyckim.

Co łączy te wszystkie obiekty? Przede wszystkim ich obecny stan - wszystkie są ruinami, świadkami minionej świetności i dramatycznych wydarzeń historycznych. Każdy z nich ma swoją unikalną historię upadku - niektóre zostały zniszczone podczas wojen, inne padły ofiarą pożarów lub po prostu zaniedbania. Wszystkie są również owiane legendami i opowieściami o duchach, co dodaje im tajemniczości i romantycznego uroku.

Dla miłośników historii, fotografii i niecodziennych wrażeń, opuszczone zamki i pałace stanowią fascynujący cel podróży. Oferują nie tylko spotkanie z przeszłością, ale również niezapomniane widoki i atmosferę, której próżno szukać w odrestaurowanych, tętniących życiem obiektach turystycznych. Warto jednak pamiętać, że eksploracja ruin wymaga ostrożności i poszanowania dla historycznej substancji tych miejsc. Każda cegła, każdy kamień jest świadkiem historii, którą powinniśmy chronić dla przyszłych pokoleń.