Magurski Park Narodowy, utworzony w 1995 roku, stanowi prawdziwą perłę przyrodniczą Beskidu Niskiego. Obejmując powierzchnię ponad 19 tysięcy hektarów, chroni najcenniejsze fragmenty beskidzkiej przyrody. Park położony jest w samym sercu pasma, na terenie województw podkarpackiego i małopolskiego, a jego siedziba znajduje się w malowniczej miejscowości Krempna.

Park wyróżnia się niezwykłą różnorodnością biologiczną. Około 70% jego powierzchni pokrywają lasy, wśród których dominują naturalne drzewostany jodłowo-bukowe. To właśnie te stare puszczańskie ostępy stanowią dom dla wielu rzadkich gatunków zwierząt. Na terenie parku można spotkać jelenie, sarny, dziki oraz rzadkie drapieżniki jak wilki, rysie czy niedźwiedzie. Dla miłośników ornitologii prawdziwym skarbem jest możliwość obserwacji aż 140 gatunków ptaków, w tym tak majestatycznych jak orzeł przedni czy orlik krzykliwy.

Magurski Park Narodowy to również królestwo fascynującej geologii. Cały obszar Beskidu Niskiego należy do tzw. Karpackiego Pasa Fliszowego, co oznacza, że zbudowany jest z naprzemiennie ułożonych warstw piaskowców i łupków. Ta specyficzna budowa geologiczna wpłynęła na ukształtowanie charakterystycznego krajobrazu z łagodnymi wzgórzami i głębokimi dolinami rzecznymi. Najwyższym wzniesieniem na terenie parku jest Magura Wątkowska (847 m n.p.m.), od której park wziął swoją nazwę.

Warto wspomnieć o fascynującej historii tych terenów. Przed II wojną światową Beskid Niski był gęsto zaludniony przez Łemków - grupę etniczną o własnej kulturze i języku. Tragiczne wydarzenia związane z akcją 'Wisła' w 1947 roku doprowadziły do wysiedlenia niemal całej społeczności łemkowskiej. Dziś o ich obecności świadczą pozostałości wsi, stare cmentarze i piękne drewniane cerkwie. Ta dramatyczna historia nadaje parkowi dodatkowy, nostalgiczny wymiar - wędrując po opuszczonych dolinach, gdzie niegdyś tętniło życie, można poczuć ducha przeszłości.

Dla turystów Magurski Park Narodowy oferuje rozbudowaną sieć szlaków pieszych o łącznej długości ponad 85 km. Szlaki te prowadzą przez najpiękniejsze zakątki parku, pozwalając na bliskie spotkanie z dziką przyrodą. Szczególnie polecana jest ścieżka dydaktyczna 'Kiczera', która w przystępny sposób prezentuje najważniejsze walory przyrodnicze i kulturowe regionu. Rozpoczyna się ona w Krempnej i prowadzi przez malownicze tereny, oferując panoramiczne widoki na okoliczne wzgórza.

Według lokalnych legend, w lasach Magurskiego Parku Narodowego można spotkać tajemnicze istoty zwane 'czadami' - duchy opiekuńcze lasów, które pomagały zagubionym wędrowcom, ale potrafiły też płatać figle tym, którzy nie szanowali przyrody. Łemkowie wierzyli również, że niektóre źródła na terenie dzisiejszego parku mają właściwości lecznicze, a woda z nich pomaga w różnych dolegliwościach.

Wodospad Magurski to jeden z najbardziej malowniczych i jednocześnie najmniej znanych wodospadów w polskich górach. Położony w pobliżu miejscowości Folusz, na terenie Magurskiego Parku Narodowego, stanowi prawdziwą perełkę dla miłośników dzikiej przyrody. Ten niewielki, ale urokliwy wodospad utworzony jest na potoku Kłopotnica, który przecina warstwy twardego piaskowca magurskiego, tworząc serię kaskad o łącznej wysokości około 4 metrów.

Droga do wodospadu prowadzi przez malowniczy las, co dodaje całej wyprawie tajemniczego charakteru. Najlepiej dotrzeć tam niebieskim szlakiem turystycznym z Folusza, który prowadzi przez rezerwat 'Kornuty'. Trasa ta, licząca około 3 km w jedną stronę, jest stosunkowo łatwa i dostępna nawet dla mniej doświadczonych turystów. Po drodze można podziwiać bujną roślinność charakterystyczną dla Beskidu Niskiego oraz liczne formacje skalne.

Wodospad Magurski najpiękniej prezentuje się wiosną, gdy topniejące śniegi zasilają potok Kłopotnica, oraz po intensywnych opadach deszczu. W okresie letnim, podczas suszy, wodospad może być mniej imponujący, ale okolica nadal zachwyca spokojem i dziewiczą przyrodą. Warto zabrać ze sobą aparat fotograficzny, by uwiecznić to magiczne miejsce.

Z wodospadem związana jest lokalna legenda o łemkowskiej dziewczynie imieniem Magura, która zakochała się w młodym pasterzu z sąsiedniej wsi. Ich miłość nie znalazła jednak akceptacji wśród rodzin, więc para postanowiła uciec. Podczas ucieczki zostali zaskoczeni przez burzę, a dziewczyna poślizgnęła się i spadła z klifu. Jej łzy miały dać początek wodospadowi, który do dziś nosi jej imię. Miejscowi wierzą, że osoby o czystym sercu mogą czasem usłyszeć jej śpiew mieszający się z szumem spadającej wody.

Ścieżka przyrodnicza Kiczera to z kolei doskonała propozycja dla tych, którzy chcą w stosunkowo krótkim czasie poznać najważniejsze walory przyrodnicze i kulturowe Magurskiego Parku Narodowego. Rozpoczyna się ona w Krempnej, gdzie znajduje się również Ośrodek Edukacyjny parku, i prowadzi przez wzgórze Kiczera (395 m n.p.m.), oferując przepiękne widoki na okoliczne pasma górskie.

Trasa o długości około 4 km jest oznakowana i wyposażona w tablice informacyjne, które w przystępny sposób przybliżają wiedzę o lokalnej florze, faunie oraz geologii. Ścieżka prowadzi przez różnorodne ekosystemy - od łąk i pastwisk, przez zarośla, aż po lasy mieszane, co pozwala na obserwację bogactwa przyrodniczego regionu. Szczególnie interesujące są punkty widokowe, z których rozciągają się panoramy na dolinę Wisłoki oraz pasmo Magury Wątkowskiej.

Na trasie ścieżki znajdują się również elementy dziedzictwa kulturowego Łemków - można zobaczyć pozostałości dawnych gospodarstw oraz stare przydrożne kapliczki. W najwyższym punkcie trasy, na szczycie Kiczery, znajduje się miejsce odpoczynku, gdzie warto zatrzymać się na dłużej, by nacieszyć oczy rozległymi widokami i wsłuchać się w ciszę beskidzkich lasów.

Wędrówka ścieżką przyrodniczą Kiczera zajmuje około 2-3 godzin, w zależności od tempa marszu i czasu poświęconego na obserwacje przyrodnicze. Trasa nie jest wymagająca i nadaje się również dla rodzin z dziećmi oraz osób starszych. Najlepszym okresem na jej pokonanie jest późna wiosna i wczesna jesień, gdy przyroda prezentuje się najpiękniej, a temperatury są najbardziej sprzyjające.

Rezerwat przyrody 'Kornuty', położony na terenie gminy Sękowa w Beskidzie Niskim, to jedno z najbardziej fascynujących miejsc na mapie polskich Karpat. Utworzony w 1953 roku, obejmuje powierzchnię około 11 hektarów i chroni unikalne formacje skalne, które są prawdziwym geologicznym skarbem tego regionu.

Nazwa rezerwatu pochodzi od charakterystycznych form skalnych zwanych 'kornutami' (z łemkowskiego 'korniata' - rogata), które przypominają swoim kształtem rogi. Te imponujące formacje powstały w wyniku selektywnego wietrzenia piaskowca magurskiego, który buduje większość masywów Beskidu Niskiego. Proces ten, trwający miliony lat, doprowadził do powstania fantazyjnych kształtów - ambon skalnych, baszt, grzybów i progów, które dziś zachwycają odwiedzających.

Główna grań skalna rezerwatu ciągnie się na długości około 250 metrów i osiąga wysokość do 20 metrów. Największe nagromadzenie form skalnych znajduje się na południowym stoku Magury Wątkowskiej (847 m n.p.m.), jednego z najwyższych wzniesień w tej części Beskidu Niskiego. Wędrując wśród tych skalnych labiryntów, można poczuć się jak w baśniowej krainie, gdzie natura stworzyła prawdziwe dzieła sztuki.

Z 'Kornutami' wiąże się wiele lokalnych legend i podań. Według jednej z nich, skały te są skamieniałymi olbrzymami, którzy niegdyś zamieszkiwali te tereny i terroryzowali miejscową ludność. Inny przekaz mówi, że w jaskiniach i szczelinach skalnych ukryte są skarby zbójników, którzy w dawnych czasach napadali na kupców przemierzających szlaki handlowe przez Beskid Niski. Miejscowi Łemkowie wierzyli również, że skały te mają magiczną moc i odprawialiw ich pobliżu różne obrzędy, szczególnie podczas przesilenia letniego.

Rezerwat 'Kornuty' to nie tylko fascynująca geologia, ale również bogata flora i fauna. Skalne wychodnie porastają mchy i porosty, a w ich szczelinach rosną paprocie i inne rośliny naskalne. Okoliczne lasy to głównie buczyna karpacka z domieszką jodły i jaworu. Wśród zwierząt można tu spotkać sarny, dziki, lisy, a także rzadkie gatunki ptaków, jak puszczyk uralski czy dzięcioł białogrzbiety.

Dla turystów rezerwat jest dostępny dzięki niebieskiemu szlakowi turystycznemu, który prowadzi z Folusza przez 'Kornuty' do Magury Wątkowskiej. Trasa ta, choć niezbyt długa (około 5 km w jedną stronę), oferuje niezapomniane wrażenia i przepiękne widoki. Warto zaplanować na nią co najmniej pół dnia, by móc w spokoju eksplorować skalne labirynty i nacieszyć się atmosferą tego wyjątkowego miejsca.

Najlepszym okresem na odwiedzenie rezerwatu jest późna wiosna i wczesna jesień, gdy lasy mienią się różnorodnością barw, a warunki pogodowe sprzyjają górskim wędrówkom. Zimą skały pokryte śniegiem i lodem tworzą bajkową scenerię, jednak trzeba pamiętać o odpowiednim przygotowaniu do wędrówki w zimowych warunkach.

Rezerwat 'Kornuty' to miejsce, które łączy w sobie walory przyrodnicze, geologiczne i kulturowe, oferując odwiedzającym prawdziwą podróż w czasie i przestrzeni. To również doskonały punkt wypadowy do dalszej eksploracji Beskidu Niskiego - zarówno w kierunku Magurskiego Parku Narodowego, jak i innych atrakcji tego fascynującego, choć wciąż niedocenianego regionu Polski.

Warto dodać, że w pobliżu rezerwatu znajduje się jeszcze jedna geologiczna osobliwość - Diabli Kamień w Folusz. Ta samotna skała o wysokości około 10 metrów również zbudowana jest z piaskowca magurskiego i według lokalnych podań była miejscem spotkań czarownic i diabłów. Razem z 'Kornutami' tworzy ona geologiczną ścieżkę edukacyjną, która pozwala lepiej zrozumieć procesy kształtujące krajobraz Beskidu Niskiego przez miliony lat.