Manassas National Battlefield Park to miejsce, gdzie 21 lipca 1861 roku rozegrała się pierwsza wielka bitwa lądowa wojny secesyjnej, znana jako Pierwsza Bitwa pod Manassas lub Pierwsza Bitwa nad Bull Run. To właśnie tutaj Amerykanie po raz pierwszy w pełni zdali sobie sprawę z brutalności i skali nadchodzącego konfliktu. Warto wiedzieć, że przed bitwą mieszkańcy Waszyngtonu przyjeżdżali piknikować na okolicznych wzgórzach, traktując nadchodzące starcie jak widowisko sportowe. Rzeczywistość szybko zweryfikowała ich naiwne wyobrażenia. Park oferuje dziś doskonale zachowane pole bitwy, centrum dla zwiedzających z interaktywnymi wystawami oraz trasę samochodową z audioprzewodnikiem, która prowadzi przez kluczowe punkty bitwy. Szczególnie poruszające jest wzgórze Henry Hill, gdzie stoi pomnik generała Thomasa J. 'Stonewall' Jacksona, który właśnie tutaj zyskał swój słynny przydomek za niezłomną postawę w obliczu natarcia wojsk Unii.

Petersburg National Battlefield upamiętnia najdłuższą kampanię wojny secesyjnej - 9,5-miesięczne oblężenie miasta przez siły Unii pod dowództwem generała Ulyssesa S. Granta. To właśnie tutaj, między czerwcem 1864 a kwietniem 1865 roku, rozegrał się dramat, który ostatecznie doprowadził do upadku Konfederacji. Zwiedzający mogą zobaczyć zachowane okopy, fortyfikacje i miejsca kluczowych starć, w tym słynny krater powstały po eksplozji miny podłożonej przez żołnierzy Unii. Mało znany fakt - wśród żołnierzy walczących pod Petersburgiem byli górnicy z Pensylwanii, którzy wykopali 156-metrowy tunel pod pozycjami Konfederatów i zdetonowali w nim cztery tony prochu, tworząc gigantyczny krater. Mimo początkowego sukcesu, chaotyczny atak sił Unii zakończył się klęską i śmiercią tysięcy żołnierzy. Dziś można zobaczyć rekonstrukcję tego tunelu oraz oryginalny krater, będący niemym świadkiem tej tragicznej bitwy.

Fredericksburg and Spotsylvania National Military Park to kompleks obejmujący cztery główne pola bitewne: Fredericksburg, Chancellorsville, Wilderness i Spotsylvania Court House. Bitwa pod Fredericksburg z grudnia 1862 roku była jedną z najbardziej jednostronnych porażek Unii, gdy wojska generała Ambrose'a Burnside'a przeprowadziły serię samobójczych szturmów na ufortyfikowane wzgórza bronione przez Konfederatów. Lokalna legenda głosi, że po bitwie generał Robert E. Lee, obserwując masakrę żołnierzy Unii, wypowiedział słynne słowa: 'To dobrze, że wojna jest tak straszna, inaczej moglibyśmy ją zbyt pokochać'. Park oferuje doskonale zachowane pole bitwy, w tym słynne Marye's Heights i kamienny mur, za którym ukryci Konfederaci dziesiątkowali atakujących żołnierzy Unii. Szczególnie poruszającym miejscem jest Sunken Road (Zatopiona Droga), gdzie rozegrały się najkrwawsze walki.

Wilderness Battlefield upamiętnia bitwę, która rozegrała się w dniach 5-7 maja 1864 roku w gęstym, trudno dostępnym lesie. To właśnie tutaj generał Ulysses S. Grant po raz pierwszy zmierzył się z Robertem E. Lee. Bitwa zakończyła się taktycznym zwycięstwem Konfederatów, ale strategicznie była przełomem - po raz pierwszy w historii wojny generał Unii po przegranej nie wycofał się na północ, lecz kontynuował marsz na południe. Mało znany, tragiczny aspekt tej bitwy - ze względu na gęstą roślinność, wiele pożarów wywołanych przez ostrzał artyleryjski szybko wymknęło się spod kontroli. Setki rannych żołnierzy, niezdolnych do ucieczki, spłonęło żywcem w płomieniach trawiących las. Dziś można przejść trasami pieszymi przez ten niegdyś nieprzenikniony las, który stał się areną jednej z najbardziej chaotycznych i krwawych bitew wojny.

Chancellorsville Battlefield to miejsce jednego z największych zwycięstw generała Roberta E. Lee, który w maju 1863 roku, mimo przewagi liczebnej przeciwnika, pokonał Armię Potomaku dowodzoną przez generała Josepha Hookera. To właśnie tutaj Lee i generał 'Stonewall' Jackson przeprowadzili jeden z najbardziej ryzykownych manewrów wojny, dzieląc swoje siły w obliczu liczniejszego wroga. Ironią losu jest fakt, że właśnie w momencie największego triumfu Konfederaci ponieśli druzgocącą stratę - generał Jackson został śmiertelnie ranny przez własnych żołnierzy, którzy w ciemnościach wzięli go za wroga. Miejsce, gdzie Jackson został postrzelony, oznaczone jest dziś pamiątkowym kamieniem. Zwiedzający mogą również zobaczyć ruiny domu Chancellor, który służył jako kwatera główna Unii podczas bitwy i został zniszczony przez ogień artyleryjski.

American Civil War Museum - Historic Tredegar w Richmond to jedno z najważniejszych muzeów poświęconych wojnie secesyjnej w Stanach Zjednoczonych. Znajduje się w historycznym kompleksie Tredegar Iron Works, który podczas wojny był główną odlewnią Konfederacji, produkującą większość dział i amunicji dla armii Południa. Muzeum wyróżnia się na tle innych placówek unikalnym podejściem do prezentowania historii - zamiast koncentrować się wyłącznie na aspektach militarnych, przedstawia wojnę z perspektywy wszystkich zaangażowanych stron: żołnierzy Unii i Konfederacji, wolnych i zniewolonych Afroamerykanów oraz cywilów. Szczególnie poruszająca jest wystawa 'Voices from the Storm', prezentująca osobiste pamiętniki, listy i przedmioty codziennego użytku zwykłych ludzi, których życie zostało wywrócone do góry nogami przez wojnę. Wśród najcenniejszych eksponatów znajduje się oryginalny mundur generała Roberta E. Lee oraz flaga, która powiewała nad Appomattox podczas ceremonii kapitulacji. Mało znany fakt - w podziemiach muzeum można zobaczyć oryginalne mury odlewni z wyraźnymi śladami po kulach, pozostałymi po walkach o Richmond w 1865 roku.

Virginia Museum of the Civil War w New Market to placówka poświęcona przede wszystkim upamiętnieniu niezwykłej Bitwy pod New Market z 15 maja 1864 roku. To właśnie tutaj kadeci z Virginia Military Institute (VMI), niektórzy mający zaledwie 15 lat, zostali wezwani do walki przeciwko siłom Unii i odegrali kluczową rolę w zwycięstwie Konfederatów. Muzeum mieści się w imponującym budynku Hall of Valor i oferuje multimedialne wystawy, dioramy oraz bogatą kolekcję artefaktów. Szczególnie poruszająca jest wystawa poświęcona 'Batalionowi Kadetów', prezentująca osobiste przedmioty młodych żołnierzy, w tym listy do rodzin pisane tuż przed bitwą. Lokalna legenda głosi, że podczas szarży przez błotniste pole wielu kadetów straciło buty, które ugrzęzły w błocie - stąd pole to zyskało przydomek 'Field of Lost Shoes' (Pole Zagubionych Butów). Co roku w maju odbywa się tu rekonstrukcja bitwy, w której uczestniczą współcześni kadeci VMI, oddając hołd swoim poprzednikom.

Richmond National Battlefield Park to kompleks obejmujący 13 oddzielnych pól bitewnych wokół Richmond, które było stolicą Konfederacji przez większość wojny. Centrum dla zwiedzających mieści się w historycznym budynku Tredegar Iron Works i oferuje doskonałe wprowadzenie do historii obrony miasta. Szczególnie interesującym miejscem jest Drewry's Bluff / Fort Darling Battlefield, gdzie w maju 1862 roku baterie artylerii Konfederatów skutecznie powstrzymały flotę Unii próbującą dotrzeć do Richmond rzeką James. Fortyfikacje są doskonale zachowane, a z wysokiego brzegu rozciąga się ten sam widok, który mieli konfederaccy artylerzyści ostrzeliwujący okręty Unii. Mało znany fakt - wśród obrońców fortu byli marynarze z zatopionego wcześniej okrętu CSS Virginia (dawny USS Merrimack), którzy obsługiwali działa z doświadczeniem zdobytym na morzu. Ich celny ogień zmusił flotę Unii do odwrotu, prawdopodobnie ratując Richmond przed wczesnym upadkiem.

New Market Battlefield State Historical Park oferuje nie tylko muzeum, ale również doskonale zachowane pole bitwy z 15 maja 1864 roku. Park obejmuje 300 akrów oryginalnego pola bitwy, w tym słynne 'Pole Zagubionych Butów'. Zwiedzający mogą przejść trasą, którą pokonali kadeci VMI podczas swojej historycznej szarży. Na terenie parku znajduje się również historyczna farma Bushong, która stała w centrum pola bitwy i służyła jako szpital polowy. Budynki gospodarstwa zostały odrestaurowane do stanu z 1864 roku i można w nich zobaczyć, jak wyglądało życie codzienne w czasach wojny. Co ciekawe, rodzina Bushongów ukryła się w piwnicy swojego domu podczas bitwy, a gdy wyszli po jej zakończeniu, znaleźli swój dom i ziemię usiane ciałami poległych. Mimo to pozostali na farmie i kontynuowali uprawę ziemi przez kolejne pokolenia.

Richmond National Battlefield Park – Drewry's Bluff / Fort Darling Battlefield to miejsce kluczowego starcia morsko-lądowego z maja 1862 roku. Fort Darling, zbudowany na wysokim, 90-metrowym klifie nad rzeką James, był strategicznym punktem obrony Richmond przed atakiem z wody. Kiedy potężne okręty Unii próbowały sforsować rzekę, zostały zatrzymane celnym ogniem artylerii Konfederatów. Zwiedzający mogą dziś zobaczyć zachowane fortyfikacje ziemne, stanowiska artyleryjskie i podziemne magazyny amunicji. Z platformy widokowej rozciąga się panorama rzeki James - ta sama perspektywa, którą mieli konfederaccy artylerzyści wypatrujący okrętów Unii. Lokalna legenda głosi, że podczas bitwy konfederacki strzelec wyborowy zdołał trafić kapitana jednego z okrętów Unii z odległości ponad 800 metrów, co było niezwykłym wyczynem jak na ówczesną broń. Bitwa ta pokazała, że nawet prowizoryczne fortyfikacje obsadzone zdeterminowanymi obrońcami mogą skutecznie powstrzymać nowoczesną flotę.

Chancellorsville Battlefield, choć jest częścią większego kompleksu Fredericksburg and Spotsylvania National Military Park, zasługuje na szczególną uwagę ze względu na dramatyczne wydarzenia, które się tam rozegrały. Bitwa pod Chancellorsville z maja 1863 roku jest często nazywana 'mistrzowskim dziełem' generała Roberta E. Lee, który mimo dwukrotnie mniejszej liczby żołnierzy zdołał pokonać Armię Potomaku. Kluczem do zwycięstwa był brawurowy manewr generała 'Stonewall' Jacksona, który z 28 tysiącami żołnierzy obszedł prawe skrzydło Unii i przeprowadził zaskakujący atak z flanki. Zwiedzając pole bitwy, warto przejść trasą tego historycznego manewru, oznaczoną tablicami informacyjnymi. Tragicznym epilogiem bitwy była śmiertelna rana Jacksona, który został omyłkowo postrzelony przez własnych żołnierzy podczas nocnego rekonesansu. Miejsce, gdzie został ranny, oznaczone jest pamiątkowym kamieniem, a niedaleko znajduje się również pomnik upamiętniający amputację jego ramienia. Mało znany fakt - ramię Jacksona zostało pochowane oddzielnie, z pełnymi honorami wojskowymi, na pobliskiej plantacji Ellwood. Grób ramienia można odwiedzić do dziś, co stanowi jeden z najbardziej osobliwych pomników wojny secesyjnej.

Richmond National Battlefield Park oferuje również mniej znane, ale fascynujące miejsca, takie jak Gaines' Mill Battlefield, gdzie 27 czerwca 1862 roku generał Lee przeprowadził największy skoordynowany atak Konfederatów podczas całej wojny. Ponad 32 tysiące żołnierzy ruszyło do szturmu na pozycje Unii, przełamując ostatecznie ich linie i zmuszając generała George'a McClellana do odwrotu. Pole bitwy jest dziś cichym, spokojnym miejscem, gdzie można przejść trasami pieszymi przez tereny, na których rozegrały się zacięte walki. Szczególnie interesujący jest zachowany dom Watta, który służył jako kwatera główna generała Fitza Johna Portera i szpital polowy. Lokalna legenda głosi, że podczas bitwy rodzina Wattów ukryła się w piwnicy, a gdy wyszli po zakończeniu walk, zastali swój dom pełen rannych i umierających żołnierzy obu stron.

Malvern Hill Battlefield to miejsce ostatniej z Siedmiu Bitew Dni, serii starć wokół Richmond latem 1862 roku. 1 lipca 1862 roku Konfederaci przeprowadzili serię desperackich, nieskoordynowanych ataków na silnie ufortyfikowane pozycje Unii na wzgórzu Malvern. Rezultatem była krwawa rzeź - Konfederaci stracili ponad 5000 żołnierzy, nie zyskując żadnego terenu. Pole bitwy jest dziś doskonale zachowane, z otwartymi polami, przez które atakowali Konfederaci, i wzgórzem, na którym ustawiona była artyleria Unii. Trasa piesza prowadzi przez kluczowe punkty bitwy, a tablice informacyjne zawierają cytaty z listów i pamiętników uczestników. Szczególnie poruszające są słowa konfederackiego generała D.H. Hilla, który napisał po bitwie: 'To nie była wojna, to było morderstwo'. Mało znany fakt - wśród żołnierzy Unii broniących wzgórza był przyszły prezydent USA, wówczas pułkownik Rutherford B. Hayes.

Ball's Bluff Battlefield Regional Park upamiętnia niewielką, ale znaczącą bitwę z października 1861 roku, która miała nieproporcjonalnie duży wpływ polityczny. Siły Unii, przeprawiające się przez rzekę Potomak, zostały zaskoczone przez Konfederatów i zepchnięte z wysokiego brzegu (stąd nazwa 'Ball's Bluff') z powrotem do rzeki. Wśród poległych był pułkownik Edward Baker, bliski przyjaciel prezydenta Lincolna i jedyny urzędujący senator USA, który zginął w bitwie podczas wojny secesyjnej. Jego śmierć wywołała polityczną burzę w Waszyngtonie i doprowadziła do utworzenia Komisji ds. Prowadzenia Wojny, która znacząco wpłynęła na dalszy przebieg konfliktu. Park oferuje dobrze oznaczone trasy piesze i zachowane okopy. Szczególnie poruszający jest mały cmentarz narodowy - jeden z najmniejszych w USA - gdzie pochowano żołnierzy Unii poległych w bitwie.

Staunton River Battlefield State Park upamiętnia niezwykłą bitwę z czerwca 1864 roku, podczas której lokalni ochotnicy - głównie starcy i młodzi chłopcy - wspierani przez niewielki oddział Konfederatów, obronili strategiczny most kolejowy przed znacznie liczniejszymi siłami kawalerii Unii. Bitwa ta jest fascynującym przykładem zaangażowania cywilów w działania wojenne. Park oferuje centrum dla zwiedzających z wystawami na temat bitwy oraz trasami pieszymi prowadzącymi do zachowanych fortyfikacji. Mało znany fakt - wśród obrońców mostu było wielu niewolników, którzy walczyli ramię w ramię ze swoimi właścicielami, co stanowi interesujący kontrast wobec powszechnego obrazu wojny jako konfliktu o zniesienie niewolnictwa.

Five Forks Battlefield to miejsce decydującej bitwy z 1 kwietnia 1865 roku, często nazywanej 'Waterloo Konfederacji'. To właśnie tutaj siły Unii pod dowództwem generała Philipa Sheridana przełamały prawe skrzydło armii generała Lee, zmuszając go do opuszczenia Petersburga i Richmond, co bezpośrednio doprowadziło do kapitulacji w Appomattox tydzień później. Park oferuje centrum dla zwiedzających z interaktywnymi wystawami oraz trasę samochodową prowadzącą przez kluczowe punkty bitwy. Szczególnie interesujące jest skrzyżowanie pięciu dróg (stąd nazwa 'Five Forks'), które było strategicznym punktem kontrolującym dostęp do ostatniej linii kolejowej zaopatrującej armię Lee. Lokalna legenda głosi, że generał George Pickett, dowodzący siłami Konfederatów, był na pikniku z dala od linii frontu, gdy rozpoczął się atak Unii, co przyczyniło się do chaotycznej obrony i ostatecznej klęski.

Spotsylvania Court House Battlefield to miejsce jednej z najkrwawszych bitew wojny, która trwała niemal dwa tygodnie w maju 1864 roku. Szczególnie intensywne walki toczyły się wokół tzw. 'Bloody Angle' (Krwawego Kąta), gdzie przez 20 godzin żołnierze obu stron walczyli w okopach na bagnety, kolby karabinów, a nawet gołe pięści. Intensywność ognia była tak duża, że pień dębu o średnicy 55 cm został całkowicie ścięty przez kule. Ten 'dąb-ofiara wojny' jest dziś eksponowany w Smithsonian Institution. Na polu bitwy można zobaczyć zrekonstruowane okopy i fortyfikacje, w tym słynny 'Mule Shoe Salient', wysuniętą pozycję w kształcie podkowy, która stała się punktem ciężkości bitwy. Trasy piesze prowadzą przez kluczowe punkty pola bitwy, a tablice informacyjne zawierają cytaty z listów i pamiętników uczestników. Mało znany fakt - podczas bitwy generał Grant wysłał do Waszyngtonu depeszę, w której napisał słynne słowa: 'Zamierzam walczyć na tej linii, choćby miało to zająć całe lato' - deklaracja, która symbolizowała nowe, nieustępliwe podejście Unii do prowadzenia wojny.