Vätternrundan narodził się z pasji i naukowej ciekawości. W 1966 roku Sten-Otto Liljedahl, lekarz specjalizujący się w medycynie sportowej, postanowił stworzyć wydarzenie, które pozwoliłoby mu monitorować efekty treningu na organizmach uczestników. Podczas letnich pobytów w Motali, miasteczku położonym nad jeziorem Wetter, opracował koncepcję wyścigu, który miał okrążać całe jezioro. Pierwszy rajd ukończyło 334 śmiałków, co w porównaniu z dzisiejszą skalą wydarzenia wydaje się skromną liczbą.

Początkowo trasa wiodła w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, jednak w 1974 roku zmieniono kierunek jazdy. Wbrew powszechnej opinii, zmiana ta nie była bezpośrednio związana z wprowadzeniem w Szwecji ruchu prawostronnego (co nastąpiło siedem lat wcześniej), ale wynikała z chęci optymalizacji trasy i poprawy bezpieczeństwa uczestników.

Warto odwiedzić Denkmal für die Vätternsee-Radrundfahrt w Motali - pomnik upamiętniający to wyjątkowe wydarzenie. Monument znajduje się w miejscu, gdzie co roku rozpoczyna się i kończy główny wyścig. W 2011 roku, w pobliżu startu głównego wydarzenia, odsłonięto również posąg upamiętniający założyciela rajdu - Sten-Otto Liljedahla, podkreślając jego ogromny wkład w rozwój tej imprezy.

Motala, niewielkie miasteczko liczące na co dzień około 30 000 mieszkańców, w czasie trwania Vätternrundan przeżywa prawdziwe oblężenie. Populacja miasta potrajnia się, gdy przybywają uczestnicy wraz z przyjaciółmi i rodzinami. Tworzy to niepowtarzalną, festiwalową atmosferę, która stała się znakiem rozpoznawczym wydarzenia.

Na przestrzeni lat Vätternrundan zyskał status kultowego wydarzenia w kalendarzu kolarskim. Tylko dwie osoby mogą pochwalić się ukończeniem wszystkich 51 edycji rajdu: Stig 'Lappen' Johansson i Lars-Åke Åkerman. Trzeci pionier, Nils Dåverhög, musiał niestety zrezygnować po przejechaniu około 80 kilometrów podczas jednej z edycji, co przerwało jego imponującą passę.

Rajd przetrwał różne przeciwności, w tym pandemię koronawirusa, która zmusiła organizatorów do odwołania edycji w 2020 roku i przesunięcia terminu w 2021 roku z połowy czerwca na początek września. Mimo tych trudności, wydarzenie powróciło silniejsze niż kiedykolwiek, potwierdzając swój status jednego z najważniejszych wydarzeń kolarskich w Europie.

Jezioro Wetter, drugie co do wielkości jezioro w Szwecji, stanowi centralny element rajdu. Jego nazwa pochodzi od staronordyckiego słowa 'vaetir', oznaczającego 'wodę' lub 'jezioro'. Ta ogromna tafla wody o powierzchni 1912 km² tworzy spektakularne tło dla zmagań kolarzy. Jezioro charakteryzuje się wyjątkowo czystą wodą, widoczną nawet na głębokości 20 metrów. Temperatura wody rzadko przekracza 20°C nawet w najcieplejsze letnie dni, co czyni ją idealną do ochłody po intensywnym wysiłku.

Trasa Vätternrundan prowadzi przez różnorodne tereny, od płaskich odcinków wzdłuż brzegu jeziora, po bardziej wymagające podjazdy w głębi lądu. Kolarze mogą podziwiać malownicze krajobrazy, historyczne miasteczka i liczne atrakcje turystyczne. Jednym z takich miejsc jest Runt Vättern - szlak turystyczny prowadzący wokół jeziora, który częściowo pokrywa się z trasą rajdu. Szlak ten oferuje nie tylko wspaniałe widoki na jezioro, ale również dostęp do licznych punktów widokowych, miejsc odpoczynku i atrakcji turystycznych.

Vätternrundan to nie tylko wyzwanie sportowe, ale również okazja do poznania bogatej historii i kultury regionu. Trasa prowadzi przez miejsca o ogromnym znaczeniu historycznym, takie jak Vadstena z imponującym zamkiem czy ruiny zamku Brahehus. To połączenie sportu, historii i natury sprawia, że Vätternrundan jest czymś więcej niż zwykłym wyścigiem - to prawdziwe kulturowe doświadczenie, które przyciąga uczestników z całego świata.

Trasa Vätternrundan prowadzi przez niektóre z najpiękniejszych i najbardziej historycznych miejsc w Szwecji. Podczas pokonywania 315-kilometrowej pętli wokół jeziora Wetter, uczestnicy mają okazję zobaczyć wiele fascynujących atrakcji, które warto odwiedzić również poza czasem trwania rajdu.

Jednym z najbardziej imponujących zabytków na trasie jest Zamek w Vadstenie, majestatyczna forteca z XVI wieku położona nad brzegiem jeziora. Ten renesansowy zamek, zbudowany za panowania króla Gustawa Wazy jako fortyfikacja obronna, dziś stanowi doskonały przykład szwedzkiej architektury obronnej. Zwiedzający mogą podziwiać nie tylko imponującą bryłę budynku z charakterystycznymi okrągłymi wieżami, ale również bogate wnętrza z kolekcją mebli, portretów i artefaktów z różnych epok. Zamek otoczony jest malowniczym parkiem, który stanowi idealne miejsce na odpoczynek podczas długiej podróży rowerowej. Cenowo zwiedzanie zamku plasuje się w kategorii średniej, co czyni go dostępnym dla większości turystów.

Niedaleko Vadsteny znajduje się również S:ta Birgittas kloster Pax Mariae, klasztor założony przez św. Brygidę Szwedzką w XIV wieku. To miejsce o ogromnym znaczeniu duchowym i historycznym, które przyciąga pielgrzymów i turystów z całego świata. Klasztor oferuje zwiedzającym możliwość poznania historii zakonu brygidek oraz życia samej św. Brygidy, jednej z najważniejszych postaci w historii Szwecji i patronki Europy. Wstęp do klasztoru jest stosunkowo tani, co czyni go atrakcyjną opcją dla osób zainteresowanych historią religii i duchowością.

Kontynuując podróż wzdłuż trasy Vätternrundan, nie sposób pominąć ruin zamku Brahehus, malowniczo położonych na wzgórzu z widokiem na jezioro i miasteczko Gränna. Ten XVII-wieczny zamek, zbudowany przez Pera Brahe Młodszego, spłonął w 1708 roku i nigdy nie został odbudowany. Dziś jego ruiny stanowią popularny punkt widokowy i atrakcję turystyczną. Wstęp na teren ruin jest bezpłatny, co czyni je dostępnymi dla wszystkich miłośników historii i pięknych widoków. Z tarasu widokowego rozciąga się panorama na jezioro Wetter i okoliczne tereny, co czyni to miejsce idealnym punktem postojowym podczas rajdu.

W Huskvarna, mieście znanym z produkcji narzędzi i sprzętu ogrodniczego, znajduje się Husqvarna Museum. To fascynujące miejsce prezentuje historię firmy Husqvarna, która rozpoczęła działalność jako królewska fabryka broni w 1689 roku, a z czasem przekształciła się w producenta różnorodnych produktów - od maszyn do szycia, przez motocykle, po piły łańcuchowe i kosiarki. Muzeum oferuje interaktywne wystawy i prezentuje imponującą kolekcję produktów wytwarzanych przez firmę na przestrzeni ponad 300 lat. Bilet wstępu jest w przystępnej cenie, co czyni muzeum atrakcyjną opcją dla osób zainteresowanych historią przemysłu i technologii.

W Jönköping, największym mieście położonym nad jeziorem Wetter, warto odwiedzić Jönköping County Museum. To nowoczesne muzeum prezentuje historię i kulturę regionu, od czasów prehistorycznych po współczesność. Szczególnie interesująca jest wystawa poświęcona przemysłowi zapałczanemu, który odegrał kluczową rolę w rozwoju miasta. Jönköping było bowiem przez długi czas światowym centrum produkcji zapałek. Muzeum oferuje również wystawy czasowe poświęcone różnym aspektom lokalnej kultury i sztuki. Ceny biletów są umiarkowane, a muzeum oferuje zniżki dla studentów i seniorów.

Jednym z najbardziej spektakularnych punktów na trasie Vätternrundan są Västra väggar (Omberg) - zachodnie ściany góry Omberg, które stromo opadają do jeziora Wetter. Ten rezerwat przyrody oferuje nie tylko zapierające dech w piersiach widoki, ale również unikalne ekosystemy i rzadkie gatunki roślin. Liczne szlaki turystyczne prowadzą przez las do punktów widokowych, z których można podziwiać panoramę jeziora. Wstęp do rezerwatu jest bezpłatny, co czyni go dostępnym dla wszystkich miłośników przyrody.

Po intensywnym wysiłku związanym z udziałem w rajdzie, wielu uczestników decyduje się na relaks na plaży Varamobaden w Motali. Ta piaszczysta plaża, jedna z najdłuższych w Szwecji, oferuje doskonałe warunki do odpoczynku i rekreacji. Czysta woda jeziora Wetter, mimo że zwykle dość chłodna, stanowi idealną okazję do odświeżenia się po długiej jeździe na rowerze. Plaża jest wyposażona w niezbędną infrastrukturę, w tym prysznice, toalety i miejsca do grillowania. Wstęp na plażę jest bezpłatny, co czyni ją popularnym miejscem zarówno wśród lokalnych mieszkańców, jak i turystów.

Warto również wspomnieć o samym jeziorze Wetter, które stanowi centralny element rajdu Vätternrundan. To drugie co do wielkości jezioro w Szwecji charakteryzuje się wyjątkowo czystą wodą i bogatym ekosystemem. Jezioro jest domem dla wielu gatunków ryb, w tym endemicznego łososia jeziorowego, co czyni je popularnym miejscem wśród wędkarzy. Liczne małe zatoki i plaże wzdłuż brzegu jeziora oferują idealne miejsca na postój i odpoczynek podczas rajdu.

Każda z tych atrakcji oferuje unikalne doświadczenia i możliwość głębszego poznania regionu. Od historycznych zamków i klasztorów, przez muzea prezentujące lokalną historię i przemysł, po naturalne cuda przyrody - trasa Vätternrundan prowadzi przez różnorodne i fascynujące miejsca, które warto odwiedzić niezależnie od udziału w rajdzie.

Vätternrundan to nie tylko sportowe wyzwanie, ale również doskonale zorganizowane wydarzenie z bogatą tradycją i wieloma ciekawymi aspektami. Oto praktyczne informacje i fascynujące ciekawostki, które warto znać przed wzięciem udziału w tym legendarnym rajdzie.

Rajd rozpoczyna i kończy się w Motali, niewielkim mieście położonym na wschodnim brzegu jeziora Wetter. W czasie trwania wydarzenia miasto zamienia się w prawdziwe centrum kolarskie, a jego populacja potrajnia się dzięki napływowi uczestników i kibiców. Warto odwiedzić Denkmal für die Vätternsee-Radrundfahrt - pomnik upamiętniający rajd, który znajduje się w centrum miasta. Monument ten stanowi symboliczny punkt startowy dla wielu uczestników, którzy robią sobie przy nim pamiątkowe zdjęcia przed rozpoczęciem wyzwania.

Organizacja Vätternrundan stoi na najwyższym poziomie. Wzdłuż całej trasy rozmieszczone są punkty serwisowe, gdzie uczestnicy mogą uzupełnić zapasy wody i pożywienia, skorzystać z toalet czy uzyskać pomoc techniczną w przypadku awarii roweru. Jednym z głównych punktów serwisowych jest Kinnarps Arena w Jönköping, gdzie uczestnicy mogą odpocząć i zregenerować siły przed kolejnym etapem podróży. Koszt uczestnictwa w rajdzie można określić jako średni, biorąc pod uwagę skalę wydarzenia i poziom organizacji.

Vätternrundan przyciąga uczestników o różnym poziomie zaawansowania - od profesjonalnych kolarzy po amatorów i entuzjastów. Dla tych, którzy nie czują się na siłach, aby pokonać pełną trasę 315 km, organizatorzy przygotowali krótsze warianty: Halvvättern (150 km) oraz Tjejvättern (100 km), dedykowany kobietom. Dzięki temu każdy może znaleźć dystans odpowiedni do swoich możliwości i doświadczenia.

Ciekawostką jest fakt, że w 2021 roku w rajdzie wzięła udział księżniczka Tessy z Luksemburga, która opisała to doświadczenie jako 'niesamowite przeżycie'. Obecność członków rodzin królewskich i innych znanych osobistości podkreśla prestiż i międzynarodowe znaczenie tego wydarzenia.

Pogoda podczas Vätternrundan może być nieprzewidywalna, co stanowi dodatkowe wyzwanie dla uczestników. Czerwiec w Szwecji charakteryzuje się długimi dniami (prawie białe noce), ale temperatura może znacznie się wahać. Uczestnicy muszą być przygotowani zarówno na upał, jak i na chłód, deszcz czy silny wiatr. Szczególnie wymagający może być odcinek wzdłuż zachodniego brzegu jeziora, gdzie wiatr często wieje prosto w twarz kolarzy.

Jezioro Wetter, wokół którego prowadzi trasa rajdu, jest drugim co do wielkości jeziorem w Szwecji i ósmym największym w Europie. Charakteryzuje się wyjątkowo czystą wodą, widoczną nawet na głębokości 20 metrów. Jezioro jest również znane z nagłych i niebezpiecznych sztormów, które mogą pojawić się niemal bez ostrzeżenia. Na szczęście, trasa Vätternrundan prowadzi głównie drogami lądowymi, choć często z widokiem na jezioro.

Warto wspomnieć o lokalnych specjałach kulinarnych, które można spróbować podczas podróży wokół jeziora Wetter. Gränna, malownicze miasteczko na trasie rajdu, słynie z produkcji polkagris - tradycyjnych szwedzkich cukierków w biało-czerwone paski. Według legendy, zostały one wymyślone w 1859 roku przez Amelię Eriksson, wdowę, która szukała sposobu na utrzymanie rodziny. Dziś Gränna jest pełna sklepów oferujących te słodycze, a turyści mogą obserwować proces ich ręcznego wytwarzania.

Dla tych, którzy chcą połączyć udział w rajdzie z poznawaniem lokalnej kultury i historii, trasa Vätternrundan oferuje wiele możliwości. Oprócz wspomnianych wcześniej atrakcji, warto zwrócić uwagę na mniejsze, ale równie fascynujące miejsca, takie jak tradycyjne szwedzkie gospodarstwa, lokalne muzea czy malownicze wioski rybackie. Każde z tych miejsc ma swoją unikalną historię i charakter, co czyni podróż wokół jeziora Wetter jeszcze bardziej interesującą.

Vätternrundan to nie tylko wydarzenie sportowe, ale również okazja do integracji i nawiązania nowych znajomości. Wielu uczestników wraca na rajd rok po roku, tworząc swoistą społeczność połączoną wspólną pasją do kolarstwa i miłością do pięknych krajobrazów jeziora Wetter. Atmosfera wzajemnego wsparcia i solidarności jest jednym z najbardziej cenionych aspektów tego wydarzenia.

Podsumowując, Vätternrundan to wyjątkowe połączenie sportowego wyzwania, pięknych krajobrazów i bogatej kultury. Niezależnie od tego, czy jesteś doświadczonym kolarzem szukającym nowych wyzwań, czy amatorem pragnącym przeżyć niezapomnianą przygodę, ten legendarny rajd ma wiele do zaoferowania. Dzięki doskonałej organizacji, różnorodnym trasom i fascynującym atrakcjom na drodze, Vätternrundan pozostaje jednym z najbardziej prestiżowych i lubianych wydarzeń kolarskich w Europie, przyciągającym uczestników z całego świata.